15 maja 2021 r. na specjalnej konwencji zostały zaprezentowane ogólne założenia programu „Polski Ład”.

Istotną częścią programu mają być zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz składkach na ubezpieczenie zdrowotne, które z pewnością będą miały istotny wpływ na sytuację ekonomiczną zarówno  osób  zatrudnionych na podstawie umów o pracę i umów cywilnoprawnych, jak również przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.

Poniżej prezentujemy kluczowe założenia reformy podatkowej w obszarze obciążeń podatkowych i składkowych osób fizycznych w wersji przedstawionej w maju 2021 r. Proponowane zmiany mają być  ustalane i uchwalane w 2021 r. i co do zasady ich planowane wejście w życie to początek 2022 r. Nie zostały jeszcze opublikowane projekty ustaw z konkretnymi, szczegółowymi rozwiązaniami.

1. Składki zdrowotne w  działalności gospodarczej (przedsiębiorstwa jednoosobowe, wspólnicy spółek cywilnych i osobowych, jednoosobowi wspólnicy spółek z o.o.) w wysokości uzależnionej od osiągniętego dochodu

• utrzymanie stawki składki zdrowotnej, w wysokości  9% podstawy wymiaru,
• likwidacja możliwości opłacania zryczałtowanej składki zdrowotnej od minimalnej podstawy wymiaru ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (w 2021 r. składka wynosi 381,81 zł miesięcznie, niezależnie od wysokości przychodu lub dochodu przedsiębiorcy),
• składka na ubezpieczenie zdrowotne ma być ustalana proporcjonalnie do osiągniętego dochodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne,
• nie ma informacji czy planowane zmiany będą dotyczyć wyłącznie osób prowadzących działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG (w tym samozatrudnionych i wspólników spółek cywilnych), czy również np. wspólników spółek komandytowych, jawnych, partnerskich, wspólników jednoosobowych sp. z o.o.,
• brak informacji o sposobie ustalania wysokości podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem zryczałtowanym od przychodów lub płacących kartę podatkową.

2. Brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku dochodowego od osób fizycznych, co stanowi dodatkowe obciążenie

• likwidacja możliwości odliczenia składki zdrowotnej odpodatku dochodowego (obecnie możliwe jest odliczenie do 7,75% podstawy wymiaru składki),
• realne podwyższenie łącznych zobowiązań fiskalnych osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę i umów cywilnoprawnych oraz przedsiębiorców o wysokość składki zdrowotnej nie podlegającej odliczeniu od podatku dochodowego,
• w przypadku przedsiębiorców rozliczających dochody z działalności gospodarczej 19% podatkiem liniowym obciążenie podatkowe może wzrosnąć do 28%.

3. Podniesienie pierwszego progu skali podatkowej

Planowane jest podniesienie granicy pierwszego progu podatkowego z ok. 85 tys. zł do 120 tys. zł, z jednoczesnym utrzymaniem aktualnie obowiązujących stawek podatku dla skali podatkowej, tj. 17% (dla dochodów do 120 tys. zł) i 32% (dla dochodów ponad 120 tys. zł).

4. Kwota wolna od podatku PIT w przypadku dochodów opodatkowanych skalą podatkową (nie dotyczy podatku liniowego 19%)

• kwota wolna od podatku ma wzrosnąć do 30 tys. zł. w skali roku,
• program podatkowy Polskiego Ładu premiuje osoby o najniższych dochodach. kwotą wolną od podatku, która zgodnie z zapowiedzią wyniesie 2,5 tys. miesięcznie,
• rozliczenie kwoty wolnej ma nastąpić w zeznaniu rocznym.

5. Umowy zlecenia a obowiązek składek na ubezpieczenia społeczne

• zapowiedziano pełne oskładkowanie umów zlecenia, a w dalszej perspektywie wprowadzenie jednego kontraktu na pracę,
• nie ma informacji na jakich zasadach do umów zlecenia będą stosowane przepisy o zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych,
• założenia programu w wersji z maja 2021 nie wprowadzają oskładkowania umów o dzieło.

6. Ulga podatkowa na powrót do Polski z emigracji

• planowana ulga w PIT na powrót z emigracji w kwocie 50 tys. zł, która ma pomniejszać podstawę opodatkowania osób powracających,
• możliwość zastosowania ulgi w rozliczeniach za 2022 r. i 2023 r.

7. Ryczałt dla przychodów/dochodów zagranicznych przy zmianie rezydencji podatkowej

• rozwiązanie dedykowane dla nierezydentów, którzy zdecydują się przenieść rezydencję podatkową do Polski,
• nie ma informacji czy ryczałt będzie wyliczany od przychodów czy też od dochodów, do jakich źródeł przychodów/dochodów będzie miał zastosowanie oraz jakie stawki podatki będą obowiązywały.

8. Dieta/ryczałt w związku z wykonywaniem pracy zdalnej

• zapowiedziano wprowadzenie przepisów umożliwiających świadczenie pracy z dowolnego miejsca, z wykorzystaniem sprzętu zapewnionego przez pracodawcę,
• planowana formuła diety lub ryczałtu na pracę zdalną – nie ma konkretnych rozwiązań w jakiej wysokości i na jakich zasadach świadczenia te będą przysługiwały pracownikom oraz czy będą podlegały opodatkowaniu i oskładkowaniu.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Zgodnie z art. 26 pkt.9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochód stanowiący podstawę obliczenia podatku może zostać obniżony o kwoty darowizn przeznaczonych na określone cele.

Co do zasady, z odliczenia darowizn mogą korzystać podatnicy rozliczający swoje dochody w zeznaniach PIT-37, PIT- 36 i PIT 28, czyli płacący podatek dochodowy wg skali podatkowej albo podatek zryczałtowany od przychodów ewidencjonowanych. Tak jest w przypadku darowizn na cele pożytku publicznego, darowizn na cele kultu religijnego czy darowizn na cele krwiodawstwa. Wymienione powyżej darowizny nie podlegają odliczeniu od dochodów podatników opodatkowanych 19% podatkiem liniowym.

Jednak część darowizn może pomniejszać dochód podatnika który dokonał wyboru opodatkowania podatkiem liniowym. Są to:

1. Ulga na cele kształcenia zawodowego

Ulga na cele kształcenia zawodowego dotyczy przekazania szkołom materiałów dydaktycznych lub środków trwałych, pod warunkiem, że są one kompletne, zdatne do użytku i nie są starsze niż 12 lat. Mogą z niej skorzystać WYŁĄCZNIE przedsiębiorcy opodatkowani zarówno na zasadach ogólnych, liniowo wg stawki 19% oraz ryczałtem ewidencjonowanym.

Darowiznę tę można przekazać publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, o których mowa w art. 4 pkt 28a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, w więc np.:

• pięcioletnim technikum,
• trzyletnim branżowym szkołom I stopnia,
• dwuletnim branżowym szkołom II stopnia,
• szkołom policealnym dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku,
• szkołom artystycznym.
• publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy, czyli, placówkom kształcenia ustawicznego oraz centrum kształcenia zawodowego, umożliwiającym uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

Kwota odliczenia nie może przekroczyć 6% dochodu (przychodu u podatników płacących ryczałt). Jest to limit wspólny z pozostałymi darowiznami, takimi jak darowizny na cele krwiodawstwa, cele pożytku publicznego oraz kultu religijnego. Tytułem darowizny nie mogą być przekazane środki pieniężne, a wyłącznie składniki majątku trwałego. Darowiznę tę można odliczać w deklaracjach PIT-37, PIT-36, PIT-36L  oraz PIT-28.

2. Darowizny pieniężne i rzeczowe na walkę z COVID-19

Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, także opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą odliczyć darowizny (gotówkowe lub rzeczowe) na cele związane z przeciwdziałaniem COVID-19 przekazane:

• wskazanym podmiotom leczniczym udzielającym świadczeń opieki zdrowotnej, w tym transportu sanitarnego, wykonywanych w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, o ile zostały wpisane do wykazu. Wykazy te prowadzone są przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą, opublikowane zaś zostały m.in. w biuletynie informacji publicznej Narodowego Funduszu Zdrowia, czy dziennikach urzędowych województw, z podziałem na województwa (wykazy placówek udzielających świadczeń w związku z przeciwdziałaniem rozprzestrzenianiu koronawirusa),
• Agencji Rezerw Materiałowych,
• Centralnej Bazie Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych,
• domom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegowniom, schroniskom dla osób bezdomnych, w tym z usługom opiekuńczym, ośrodkom wsparcia, rodzinnym domom pomocy oraz domom pomocy społecznej, o których mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej,
• Funduszowi Przeciwdziałania COVID-19.

3. Darowizny sprzętu komputerowego na rzecz organów prowadzących jednostki oświatowe

Odliczeniu podlegają komputery przenośne (laptopy lub tablety), które są kompletne, zdatne do użytku i wyprodukowane nie wcześniej niż 3 lata przed dniem ich przekazania podarowane na rzecz :

a) organów prowadzących placówki oświatowe (np. przedszkola, szkoły, uczelnie, placówki oświatowo – wychowawcze),

b) organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, lub operatorowi OSE, o którym mowa w ustawie z dnia 27 października 2017 r. o Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (Dz. U. poz. 2184, z 2019 r. poz. 1815 oraz z 2020 r. poz. 695), z przeznaczeniem na cele dalszego nieodpłatnego przekazania organom prowadzącym placówki oświatowe lub placówkom oświatowym.

Darowizny wymienione w pkt.2 i 3 przekazane:

a) do końca kwietnia 2020 r. podlegają odliczeniu w wysokości większej niż wartość darowizny – 200% wartości darowizny,

b) w maju 2020 r. podlegają odliczeniu w wysokości 150% wartości darowizny,

c) od 1 czerwca 2020 r. do 30 września 2020 r. podlegają odliczeniu w wysokości kwoty odpowiadającej wartości darowizny,

d) od 1 października 2020 r. do 31 grudnia 2020r. podlegają odliczeniu w wysokości 200% wartości darowizny

e) od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. – 150 proc. wartości darowizny;

f) od 1 kwietnia 2021 r. do końca miesiąca, w którym zostanie odwołany stan epidemii – równowartość przekazanej darowizny.

Wysokość wydatków na darowizny ustala się na podstawie:

1. dowodu wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy – w przypadku darowizny pieniężnej;
2. dowodu, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny (np. pisemna umowa darowizny lub akt notarialny) wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu – w przypadku darowizny innej niż pieniężna.

Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane VAT, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru plus VAT – w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o VAT z tytułu dokonania tej darowizny.

W przypadku darowizn z pkt.2 i 3 nie ma limitu ograniczającego darowiznę do wysokości 6% dochodu podatnika. Są to darowizny limitowane wyłącznie wysokością osiągniętego dochodu.

Darowizny na zwalczanie COVID można odliczyć nie tylko w zeznaniu rocznym, ale już od podstawy obliczenia zaliczki na podatek dochodowy, w miesiącu jej dokonania.

Odliczenie darowizn na zwalczanie COVID nie stanowi pomocy publicznej ani pomocy de minimis, nie wyczerpuje zatem ich limitów.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

W zeznaniu rocznym podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, który spełnia określone warunki, może skorzystać z odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne.

Podstawą prawną odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej jest art. art. 26 ust. 1 pkt 6, ust. 7a-7g ustawy o PIT oraz art. 11 ust. 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Z odliczenia ulgi rehabilitacyjnej mogą skorzystać podatnicy opodatkowujący dochody skalą podatkową (PIT-37 i PIT-36) oraz podatnicy zryczałtowanego podatku dochodowego (PIT-28). Odliczenie ulgi rehabilitacyjnej nie jest możliwe w przypadku podatników rozliczających się 19% podatkiem liniowym (PIT-36L).

Kto może korzystać z ulgi rehabilitacyjnej?

Z odliczeń w formie ulgi rehabilitacyjnej skorzysta osoba, która posiada:

1. orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (stopień znaczny, umiarkowany i lekki) lub
2. decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenie o niepełnosprawności, wydane na podstawie odrębnych przepisów, w przypadku gdy osoba ta nie ukończyła 16 roku życia.

Ilekroć w przepisach jest mowa o osobach zaliczonych do:

1) I grupy inwalidztwa – należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

a) całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo

b) znaczny stopień niepełnosprawności;

2) II grupy inwalidztwa – należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

a) całkowitą niezdolność do pracy albo

b) umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Wydatki, które można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej

Przepis art. 26 ust. 7a ustawy o PIT zawiera zamknięty katalog wydatków, które mogą być odliczane w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Wyróżnić możemy 3 rodzaje wydatków, które można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, są to:

A. wydatki nielimitowane odliczane na podstawie dokumentów stwierdzających ich wysokość:

1. adaptacja i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
2. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
3. zakup i naprawa indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
4. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
5. odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
6. odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
7. opieka pielęgniarska w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
8. opłacenie tłumacza języka migowego;
9. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
10. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:

• osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego,
• osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a;

B. wydatki limitowane do kwoty 2280 zł rocznie (nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość)

1. opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa
2. utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, przez osoby niewidome oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu;
3. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł;

C. wydatki ponad limit 100 zł odliczane na podstawie dokumentów stwierdzających ich wysokość

• wydatki na leki – w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo)

Warunki korzystania z ulgi rehabilitacyjnej

Aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, trzeba być podatnikiem, który osiągnął dochód. W związku z tym, jeżeli dochody podatnika nie pozawalają na odliczenie poniesionych przed podatnika wydatków w danym roku podatkowym nie będzie on miał możliwości ich odliczenia w zeznaniu podatkowym za kolejny rok czy kolejne lata.

Odliczeniu podlegają tylko te wydatki, które nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z ww. funduszy, odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Dokumentowanie wydatków

Wydatki wymienione w grupie A i C muszą być udokumentowane. Podatnik korzystający z ulgi powinien posiadać paragony, faktury, umowy lub inne dokumenty, które podczas ewentualnej kontroli pozwolą mu na udokumentowanie poniesionych wydatków. W przypadku wydatków wymienionych w grupie B, nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
2. okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Opiekun osoby niepełnosprawnej a ulga rehabilitacyjna

Z odliczenia ulgi rehabilitacyjnej skorzystać może również podatnik, na którego utrzymaniu pozostają:

małżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha,

– jeżeli dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Do dochodów nie zalicza się alimentów na rzecz dzieci oraz zasiłku pielęgnacyjnego, świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji oraz jednorazowego świadczenia pieniężnego na rzecz emerytów i rencistów (13 emerytury). W 2020 r. kwota tego dochodu wynosi 14 400 zł. W takim przypadku dowody poniesienia kosztów mogą dotyczyć opiekuna (np. faktury mogą być wystawiane na jego imię i nazwisko).

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.