Zróżnicowane zasady dokumentowania WDT w poszczególnych państwach członkowskich są oceniane jako jeden z czynników umożliwiających dokonywanie oszustw podatkowych. W związku z tym, jeszcze w 2016 r. podjęto decyzję o poszukiwaniu rozwiązania, które będzie stanowiło ulepszenie unijnych przepisów dotyczących VAT dotyczących transakcji transgranicznych.

Efektem tych prac jest m. in. rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2018/1912 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi (dalej: Rozporządzenie, link), wprowadzające ujednolicone zasady dokumentowania wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów.

Konieczne stało się bowiem określenie pewnych okoliczności, w których uznaje się, że towary zostały wysłane lub przetransportowane z terytorium państwa członkowskiego dostawy, co jest niezbędne dla zastosowania zwolnienia od podatku lub stawki VAT 0% (w niektórych państwach członkowskich UE wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów korzystają ze zwolnienia od podatku).

Niezbędne dokumenty, gdy transport jest organizowany przez dostawcę lub na jego rzecz

Od 1 stycznia 2020 r., będzie obowiązywać domniemanie, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów zostały przemieszczone do innego państwa członkowskiego (co umożliwia zastosowanie stawki 0% do dostawy wewnątrzwspólnotowej), jeżeli sprzedawca będzie posiadać co najmniej dwa niebędące ze sobą w sprzeczności dowody potwierdzające wysyłkę lub transport, wydane przez dwa niezależne od siebie oraz od sprzedawcy podmioty.

Dowodami takimi, zgodnie z Rozporządzeniem, mogą być dokumenty z dwóch grup:

A. podpisany list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów;

oraz

B. następujące dokumenty:

• polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do wysyłki lub transportu towarów lub dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wysyłkę lub transport towarów;
• dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej, na przykład notariusza, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia;
• poświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia, potwierdzające składowanie towarów w tym państwie członkowskim.

Co do zasady, sprzedawca powinien posiadać co najmniej dwa dowody z Grupy A lub jeden dowód z grupy A oraz jeden dowód z Grupy B. Kwestie te zostały szczegółowo uregulowane w nowym art. 45a ust. 1 Rozporządzenia.

Niezbędne dokumenty, gdy transport jest organizowany przez nabywcę lub na jego rzecz

Dodatkowo, w przypadku transportu towarów przez nabywcę lub przez osobę trzecią na jego rzecz, sprzedawca powinien dysponować pisemnym oświadczeniem nabywcy, potwierdzającym że towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub przez osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy, oraz wskazującego państwo członkowskie przeznaczenia towarów.

Takie pisemne oświadczenie nabywcy powinno zostać dostarczone sprzedawcy do 10-go dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy i zawierać: datę wystawienia; nazwę lub imię i nazwisko oraz adres nabywcy; ilość i rodzaj towarów; datę i miejsce przybycia towarów; w przypadku dostawy środków transportu, numer identyfikacyjny środków transportu; oraz identyfikację osoby przyjmującej towary na rzecz nabywcy.

Rozporządzenie wykonawcze zawiera zamknięty katalog dowodów podstawowych oraz pomocniczych, które są akceptowane jako dowód wysyłki lub transportu. Spełnienie wymogów dowodowych przewidzianych w rozporządzeniu tworzy domniemanie, że towary zostały wysłane lub przetransportowane z jednego państwa członkowskiego do drugiego. Jest to jednak domniemanie wzruszalne, które organy podatkowe mogą obalić przy pomocy innych dowodów.

Rozporządzenie wykonawcze wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich, a zatem nie wymaga implementacji do krajowego porządku prawnego. Należy jednak sądzić, że nie ma ono wyłącznego charakteru w przedmiotowej materii. W polskiej ustawie o podatku od towarów i usług znajdują się przepisy, które regulują kwestię dowodów potwierdzających wywóz towarów i zastosowanie stawki 0% do dostawy wewnątrzwspólnotowej. Niespełnienie warunków domniemania z rozporządzenia wykonawczego nie oznacza automatycznie, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji na sprzedawcy ciąży obowiązek udowodnienia w inny sposób, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione.

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.

W Dzienniku Ustaw z 30 sierpnia 2019 r., pod poz. 1649, opublikowano ustawę z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Wejdzie ona w życie 1 stycznia 2020 r.

Przeciwdziałanie nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych

Jedną z najważniejszych zmian z punktu widzenia przeciwdziałania zatorom płatniczym jest podwyższenie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych i zróżnicowanie ich wysokości w zależności od tego, kto jest podmiotem zobowiązanym do zapłaty. W przypadku, gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym, wysokość odsetek będzie równa sumie stopy referencyjnej NBP i ośmiu punktów procentowych (czyli 9,5% w skali roku), zatem wysokość tych odsetek nie ulegnie zmianie. Natomiast w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem nie jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym – odsetki będą równe sumie stopy referencyjnej NBP i dziesięciu punktów procentowych, zatem odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych od początku 2020 r. wynosić będą 11,5% w skali roku.

Również po 1 stycznia 2020 r. strony nie powinny ustalać dłuższych niż 30-dniowe terminów płatności, a na podstawie art. 5 znowelizowanej ustawy, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi. Dodatkowo jednak ograniczono możliwość wydłużania terminów płatności powyżej 60 dni (liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi). Przepis art. 7 ust. 2 znowelizowanej ustawy dopuszcza taką możliwość, ale pod warunkiem, że strony wyraźnie ustalą to w umowie i nie jest to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Dodatkowo ustalanie terminów zapłaty dłuższych niż 60 dni będzie wyłączone, gdy dłużnikiem będzie duży przedsiębiorca w relacji z mikroprzedsiębiorcą, małym oraz średnim przedsiębiorcą.

Wprowadzono możliwość odstąpienia od umowy przez wierzyciela, jeżeli termin zapłaty określony w umowie będzie dłuższy niż 120 dni liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi. Odstąpienie to nie wyłączy możliwości dochodzenia należności za dotychczas wykonaną część umowy.

Ważne zmiany dotyczą także zryczałtowanych opłat za koszty dochodzenia należności. Obecnie wysokość opłaty wynikającej z art. 10 ust. 1 ustawy wynosi 40 euro przeliczone na złote. Po zmianach kwota ta będzie zależna od wysokości dochodzonego roszczenia.

Nowa opłata za koszty dochodzenia należności:

1. 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5.000 zł;
2. 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5.000 zł, ale niższa niż 50.000 zł;
3. 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50.000 zł.

Zmniejszenie/zwiększenie podstawy opodatkowania lub straty podatkowej

Ustawa nowelizująca wprowadza od 1 stycznia 2020 r. regulacje, na podstawie których:

a) podstawa opodatkowania:

• może być zmniejszona u wierzyciela o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego (tj. wynagrodzenie za dostawę towaru lub wykonanie usługi w transakcji handlowej), która nie została uregulowana lub zbyta,
• podlega zwiększeniu u dłużnika o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego, które nie zostało uregulowane;

b) gdy podatnik poniósł stratę podatkową, z którą związana jest transakcja handlowa, kwota straty:

• może być zwiększona u wierzyciela o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego, która nie została uregulowana lub zbyta,
• podlega zmniejszeniu u dłużnika o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego, które nie zostało uregulowane.

Powyższych zwiększeń lub zmniejszeń będzie się dokonywało w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie – jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta, a zobowiązanie – nie zostało uregulowane.

A zatem od 1 stycznia 2020 r. wierzyciel będzie mógł zmniejszyć swój dochód o wierzytelności, a dłużnik będzie miał obowiązek zwiększenia dochodu o zobowiązania – nieuregulowane  w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności.

Okres 90 dni będzie liczony począwszy od pierwszego dnia następującego po upływie terminu do uregulowania zobowiązania określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Regulacje w zakresie korekty podstawy opodatkowania/straty podatkowej będzie się stosowało w przypadku, gdy spełnione zostaną łącznie następujące warunki:

1. dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie będzie w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
2. od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłyną 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a w przypadku, gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek) jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłyną 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności,
3. transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Znowelizowane przepisy w zakresie ustaw o PDOP i PDOF będą miały zastosowanie do transakcji handlowych, w przypadku których termin zapłaty upływa po dniu 31 grudnia 2019 r.

W przypadku podatników CIT, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy, i rozpocznie się przed dniem 1 stycznia 2020 r., znowelizowane przepisy ustawy o PDOP będą miały zastosowanie począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po dniu 31 grudnia 2019 r., w odniesieniu do transakcji handlowych, w przypadku których termin zapłaty upływa po dniu 31 grudnia 2019 r.

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.

Od 13 października 2019 r. rozpoczął  funkcjonowanie Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) prowadzony przez Ministra Finansów. Jego celem ma być zwiększenie bezpieczeństwa obrotu, możliwości weryfikacji struktur osób prawnych oraz przetwarzania informacji o beneficjentach rzeczywistych. W konsekwencji na wszystkich polskich spółkach jawnych, komandytowych, komandytowo-akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnych (z wyjątkiem spółek publicznych) spoczywać będzie obowiązek zgłoszenia informacji o swoich beneficjentach rzeczywistych, czyli o osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką.

Obowiązek zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych do CRBR wynika z ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2018 r., poz. 723), która stanowi implementację do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Benificjent rzeczywisty – kim jest?

Ustawa definiuje pojęcie beneficjenta rzeczywistego jako osobę fizyczną lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna.

W przypadku podmiotu będącego osobą prawną beneficjentem rzeczywistym jest:

• osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej;
• osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę poprzez posiadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień podmiotu dominującego w rozumieniu ustawy o rachunkowości;
• w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych powyżej– osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze.

W przypadku, kiedy udziałowcem jest osoba prawna, należy dążyć do ustalenia każdej osoby fizycznej, która posiada w tej osobie prawnej odpowiednią liczbę akcji/głosów (pośrednie uprawnienia właścicielskie) lub innych uprawnień wskazanych w ustawie. Dopiero, gdy nie jest to możliwe, należy poszukiwać beneficjenta rzeczywistego wśród osób zajmujących wyższe stanowisko kierownicze w spółce córce.

Ustawodawca nie zdecydował się w podobny sposób sprecyzować definicji beneficjenta rzeczywistego dla jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, takich jak: spółki jawne, komandytowe oraz komandytowo-akcyjne.

Wydaje się więc, iż do tych spółek, które nie posiadają osobowości prawnej, stosować należy przede wszystkim definicję ogólną. Definicja ogólna kładzie nacisk na wywieranie decydującego wpływu na działania spółki. Przykładowo w spółce jawnej, co do zasady, wszyscy wspólnicy posiadają równe uprawnienia. Wobec tego wydaje się zasadne stwierdzenie, że każdy wspólnik spółki jawnej powinien być uznany za beneficjenta rzeczywistego. W przypadku wspólników będących osobami prawnymi, należy poszukiwać go w gronie osób fizycznych związanych z tą spółką. Kwestią dyskusyjną może być sposób traktowania osób wyłączonych z prowadzenia spraw spółki – komandytariusze w spółkach komandytowych.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

Centralny  Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych to system teleinformatyczny prowadzony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, służący przetwarzaniu informacji o beneficjentach rzeczywistych wymienionych w ustawie podmiotów, czyli:

• spółek jawnych;
• spółek komandytowych;
• spółek komandytowo-akcyjnych;
• spółek z ograniczoną odpowiedzialnością;
• spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

Będą to zatem wszystkie spółki wpisane do rejestru przedsiębiorców KRS, z wyłączeniem spółek partnerskich oraz spółek akcyjnych posiadających status spółki akcyjnej publicznej.

Dane zgłaszane do CRBR

Wśród danych, które podlegają zgłoszeniu do Rejestru, znajdują się:

• dane identyfikacyjne podmiotów zobowiązanych do zgłaszania informacji: nazwa (firma), forma organizacyjna, siedziba, numer w KRS, NIP;
• dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania podmiotów: imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL albo data urodzenia, informacja o wielkości i charakterze udziału lub przysługujących uprawnieniach.

Zgłoszenie do CRBR

Zgłoszenia do Rejestru dokonywać ma osoba uprawniona do reprezentacji Spółki, nieodpłatnie za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Przybierać ma ono formę dokumentu elektronicznego, zgodnego z wzorem udostępnionym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Zgłoszenie to powinno ponadto być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP, jak również zawierać oświadczenie osoby dokonującej zgłoszenia o prawdziwości zgłaszanych informacji – w celu zapewnienia, aby dane gromadzone w Rejestrze były odpowiednie, dokładne i aktualne, ich zgłoszenie następuje pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Osoba dokonująca zgłoszenia ponosić będzie także odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem nieprawdziwych informacji, jak również niezgłoszeniem informacji bądź ich zmian w ustawowymi terminie.

Rejestr jest nieodpłatny i jawny, a zawarte w nim informacje korzystają z domniemania prawdziwości. Przetwarzanie informacji o beneficjentach rzeczywistych zgromadzonych w Rejestrze odbywa się bez wiedzy osób, których informacje te dotyczą.

Udostępnianie następować będzie za pomocą środków komunikacji elektronicznej: strony internetowej bądź oprogramowania interfejsowego. Udostępnienie informacji następować ma w ciągu 5 minut od złożenia wniosku, według stanu na moment ich udostępnienia, bądź do końca następnego dnia roboczego po złożeniu wniosku, jeżeli wniosek dotyczy informacji za okres wskazany we wniosku. Informacje zgromadzone w Rejestrze będą dostępne dla każdego, co stanowi istotną różnicę względem dyrektywy 2015/849, która przewiduje co do zasady wymóg wykazania uzasadnionego interesu. Polski ustawodawca zdecydował się jednak na rozszerzenie dostępu do informacji zgromadzonych w Rejestrze. Według MF ma to zapewnić „większą kontrolę informacji przez społeczeństwo obywatelskie oraz przyczyni się do zwiększenia zaufania do rynku finansowego i uczestników obrotu gospodarczego”.

Terminy zgłaszania informacji

W przypadku podmiotów nowo utworzonych, tj. począwszy od dnia 13 października 2019 r., informacje powinny być zgłoszone do Rejestru nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu w KRS.

W przypadku spółek, które były wpisane do KRS przed dniem 13 października 2019 r., termin wynosić będzie 6 miesięcy. To oznacza, że dla tych podmiotów upłynie on z dniem 13 kwietnia 2020 r.

Zmiana informacji powinna zostać każdorazowo zgłoszona w terminie 7 dni od zaistnienia zmian. Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia informacji w ustawowym terminie grozić będzie karą pieniężną do wysokości 1.000.000,00 zł.

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.

Szczegółowe informacje dotyczące białej listy podatników VAT, prowadzonej od 1 września 2019 r. przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej, znajdują się w naszym czerwcowym artykule, dostępnym pod tym adresem.

Biała lista podatników VAT może być pomocna przy weryfikowaniu, czy dostawca towarów lub zleceniodawca jest zarejestrowany dla celów podatku od towarów i usług oraz jaka jest jego historia jako podatnika VAT. Organy podatkowe kwestionują bowiem odliczanie podatku naliczonego VAT od zakupów dokonanych od podmiotów niezarejestrowanych na potrzeby VAT. Weryfikacja danych kontrahenta na białej liście podatników VAT będzie stanowić istotną przesłankę zachowania należytej staranności przez nabywcę.

Jedną z danych dotyczących podatników VAT znajdujących się na białej liście podatników są numery ich rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w SKOK, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą – wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR. Zapłata przez nabywcę będącego podatnikiem VAT (zarówno czynnym jak i zwolnionym podmiotowo czy przedmiotowo z VAT) na rzecz dostawcy lub usługodawcy będących czynnymi podatnikami VAT dokonana na rachunek bankowy niewymieniony na białej liście podatników skutkuje określonymi negatywnymi konsekwencjami podatkowymi.

Odpowiedzialność solidarna nabywcy – VAT

Od 1 stycznia 2020 r. – zgodnie z art.117 ba Ordynacji podatkowej – nabywca towaru lub usługi, będący podatnikiem VAT, będzie odpowiadał solidarnie całym swoim majątkiem wraz z dostawcą towarów/usługodawcą, będącym podatnikiem VAT czynnym, za jego zaległości podatkowe – jeżeli zapłata należności za dostawę towarów/świadczenie usług, potwierdzone fakturą, zostanie dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na białej liście podatników VAT, a z odrębnych przepisów (art.19 ustawy Prawo przedsiębiorców) będzie wynikał obowiązek dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego. Odpowiedzialność ta będzie spoczywała na nabywcy w tej części podatku VAT, która będzie przypadała proporcjonalnie na tę dostawę towarów/świadczenie usług.

Zgodnie z art.19 ustawy Prawo przedsiębiorców, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15.000 zł lub równowartość tej kwoty (transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji).

Solidarna odpowiedzialność nabywcy towarów/usług – w związku z zapłatą na rachunek spoza białej listy – wystąpi tylko w przypadku transakcji o jednorazowej wartości przekraczającej 15.000 zł. Jeśli natomiast wartość ww. transakcji nie przekroczy 15.000 zł, to nabywca nie będzie odpowiadał solidarnie ze sprzedawcą za jego zaległości podatkowe.

Podatnicy VAT (zarówno nabywcy towarów/usług, jak i podatnicy zobowiązani do pobrania od nabywcy należności i przekazania jej dostawcy) będą mogli uwolnić się od odpowiedzialności solidarnej, w przypadku zapłaty na rachunek inny niż wskazany w białej liście. Będzie to możliwe w przypadku, gdy:

• podatnik, który dokona zapłaty należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w Wykazie (białej liście), złoży zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury – w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu ,
• podatnik dokona zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Powyższe regulacje wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r. W ustawie nowelizującej, wprowadzającej ww. odpowiedzialność solidarną nabywcy, nie zawarto przepisów przejściowych, określających, w jaki sposób należy traktować płatności dokonane w 2020 r., dotyczące transakcji zawartych do końca 2019 r. Należy zatem przyjąć, że w odniesieniu do tych transakcji będą stosowane nowe przepisy w zakresie odpowiedzialności solidarnej.

Brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w PIT i CIT

Od 1 stycznia 2020 r., jeśli podatnik dokona zapłaty, na rzecz czynnego podatnika VAT, za towar/usługę przelewem na rachunek nieznajdujący się – na dzień zlecenia przelewu – na białej liście podatników VAT, to nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność zostanie dokonana w ten sposób. Dotyczy to zapłat za dostawy towarów/świadczenie usług, potwierdzonych fakturą – gdy płatność dotyczy transakcji określonej w art.19 ustawy o Prawo przedsiębiorców, tj. gdy jednorazowa wartość transakcji przekroczy 15.000 zł.

W przypadku, gdy wcześniej (tj. przed zapłatą) koszt został już zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, to – w przypadku dokonania zapłaty na rachunek nieznajdujący się w Wykazie podatników VAT (białej liście) – w miesiącu, w którym został zlecony przelew, podatnik – w odpowiedniej części:

• zmniejszy koszty uzyskania przychodów albo
• zwiększy przychody – w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów.

Jeśli podatnik, który dokona płatności na rachunek nieznajdujący się (na dzień zlecenia przelewu) na białej liście podatników VAT złoży zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury – w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu – to będzie mógł zaliczyć koszt do kosztów uzyskania przychodów, a podmiot trzeci nie będzie musiał wykazywać przychodu.

Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności nie daje możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w przypadku dokonania płatności na rachunek niewymieniony na białej liście podatników VAT.

Przepisy przejściowe

Dla celów CIT/PIT negatywne skutki, wynikające z zapłaty dokonanej na rachunek nieznajdujący się na białej liście, będą miały zastosowanie do zapłaty należności w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2019 r., przy czym nie będzie się ich stosowało do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1 stycznia 2020 r. (art.10 ustawy nowelizującej).

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.