Mechanizm podzielonej płatności w ustawie VAT

Mechanizm podzielonej płatności (split payment) został wprowadzony ustawą z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018, poz.62).

Dzięki mechanizmowi podzielonej płatności organy podatkowe będą mogły monitorować i blokować środki na rachunkach VAT, eliminując ryzyko znikania podatników wraz z zapłaconym im przez kontrahentów, a nieodprowadzonym podatkiem VAT. Mechanizm ten z założenia utrudnia, lub wręcz uniemożliwia powstawanie nadużyć już na etapie samej transakcji. Jednocześnie zapewni lepszą transparentność rozliczeń VAT-owskich i utrudni wyprowadzanie pieniędzy za granicę.

Mechanizm jest dobrowolny i będzie miał zastosowanie do płatności dokonywanych od 1 lipca 2018 r. (nie tylko do faktur wystawionych od 1 lipca 2018 r., ale również wcześniej). To nabywca, który otrzymał fakturę zdecyduje czy skorzysta z tego systemu. Zastosowanie tego mechanizmu przez nabywcę ma być uznawane za główną przesłankę zachowania należytej staranności.

Na czym polega split payment?

Split payment będzie mógł być stosowany tylko do płatności za fakturę z wykazaną kwotą VAT, a zatem wystawioną przez podatnika VAT czynnego.

Split payment polega na tym, że jedna płatność (jeden przelew) za nabyty towar lub usługę dokonana przez nabywcę będzie rozdzielana automatycznie przez system bankowy i trafi ostatecznie na dwa rachunki bankowe sprzedawcy.

Zapłata kwoty odpowiadającej całości lub części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT. Zapłata całości lub części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK-u, dla których jest prowadzony rachunek VAT albo jest rozliczana w inny sposób (np. barter, kompensata). Podatnik VAT, który otrzyma zapłatę w takiej formule na swoim rachunku rozliczeniowym zobaczy wyłącznie kwotę netto, natomiast kwotę odpowiadającą VAT zawartemu w cenie odnajdzie na swoim rachunku VAT.

Aby nabywca mógł skorzystać z mechanizmu podzielonej płatności zapłata będzie musiał być dokonana na podstawie otrzymanej faktury, a kwota VAT będzie musiała wynikać z takiego dokumentu.

Mechanizmu nie zastosuje zatem nabywca dokonujący płatności za faktury VAT-marża, faktury ze stawką zwolnioną i 0% oraz faktury opodatkowane przez nabywcę w ramach odwrotnego obciążenia.

W ramach mechanizmu split payment jeden przelew będzie dotyczył kwoty wynikającej tylko z jednej faktury – podatnik nie dokona przelewu zbiorczego za kilka faktur.

Jak działa split payment?

Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności przez nabywcę odbywa się przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu, który będzie udostępniany przez bank lub SKOK.

W komunikacie przelewu podatnik wskazuje:

kwotę odpowiadającą całości albo części VAT, wynikającego z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;
kwotę odpowiadającą całości albo części wartości brutto;
numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;
numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub NIP nabywcy w przypadku zwrotu VAT po wystawieniu faktury korygującej na zmniejszenie.

To nabywca towarów lub usług każdorazowo będzie decydował, którą fakturę zapłaci z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności i wobec którego dostawcy go zastosuje. Po 1 lipca 2018 r. będzie można regulować należność dotychczasową metodą lub skorzystać ze metody podzielonej płatności. Wybór konkretnego sposobu płatności odnosić się będzie do pojedynczej faktury i nawet w stosunku do jednego dostawcy nabywca stosować może zamiennie dwie metody regulowania należności.

Mechanizm podzielonej płatności będzie można stosować zarówno do regulowania całości zobowiązań, jak i do częściowych płatności.

Korzyści dla podatników stosujących split payment

Podatnicy – nabywcy towarów i usług, którzy będą stosowali system podzielonej płatności będą mogli uniknąć wielu sankcji przewidzianych w ustawie o VAT i Ordynacji podatkowej.

Do wysokości kwoty odpowiadającej kwocie VAT wynikającej z otrzymanej faktury, którą podatnik nabywca zapłacił z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

nie będzie ponosił odpowiedzialności solidarnej z dostawcą towarów z zał. Nr 13 do ustawy;
nie będzie mu można określić dodatkowego zobowiązania.

Do zaległości w VAT powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego wynikającą w co najmniej 95% z otrzymanych przez niego faktur, zapłaconych z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, nie będą stosowane podwyższone 150% odsetki za zwłokę. Zasada ta nie będzie miała zastosowania gdy zaległości przekroczą dwukrotność kwoty podatku naliczonego wykazanego w złożonej deklaracji podatkowej.

Bankowe rachunki VAT

Aby umożliwić wszystkim podatnikom nabywającym towary lub usługi dokonywania płatności w ramach mechanizmu podzielonej płatności, rachunek VAT będzie obowiązkowo zakładany przez banki lub SKOK do dnia 30 czerwca 2018 r. dla każdego podatnika posiadającego rachunek rozliczeniowy oraz analogiczny rachunek imienny dla celów działalności gospodarczej w SKOK. Rachunki te mają być zakładane i prowadzone bez jakichkolwiek dodatkowych formalności, niejako automatycznie, bez podpisywania odrębnej umowy. Rachunki VAT zostaną otwarte wyłącznie do rachunków rozliczeniowych prowadzonych w walucie polskiej. Numer rachunku VAT nie musi być wykazywany na fakturze przekazywanej kontrahentowi, ponieważ nabywca korzystając z dedykowanego komunikatu przelewu wprowadzi od systemu bankowego tylko numer rachunku rozliczeniowego sprzedawcy. Nie będzie również obowiązku aktualizacji wpisu w CEIDG w celu dodania numeru tego rachunku.

Na rachunek mogą być wpłacane środki pochodzące wyłącznie z zapłaty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług płaconej dostawcy towarów lub usługodawcy przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu, lub ze zwrotu podatku od towarów i usług. Środki pochodzące z innych tytułów nie mogą być gromadzone na w/w rachunku.

Otwarcie i prowadzenie rachunków VAT będzie wolne od dodatkowych opłat i prowizji dla banków. Natomiast banki będą mogły pobierać opłaty za dokonywanie przelewów w podzielonej płatności, przy czym opłata za przelew z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności nie będzie mogła być inna od opłaty za dokonanie tradycyjnego przelewu.

Dysponowanie środkami na rachunku VAT

Zarówno sam rachunek VAT, jak i środki zgromadzone na rachunku VAT będą cały czas środkami należącymi do podatnika VAT. Ale podatnik będzie miał możliwość dysponowania tymi środkami na ograniczone cele – zapłatę zobowiązania VAT do urzędu skarbowego lub zapłatę kwoty odpowiadającej kwocie VAT z faktury otrzymanej od swojego kontrahenta.

Organy podatkowe nie będą miały dostępu do rachunku VAT podatnika, a więc nie będą mogły samodzielnie dysponować zgromadzonymi na nich środkami.

Aby móc zadysponować środkami w inny sposób niż zapłata VAT do urzędu lub dla kontrahenta przedsiębiorca będzie składał wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o zgodę na przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek bieżący, służący do prowadzenia działalności. Po weryfikacji wniosku naczelnik będzie wydawał postanowienie o zgodzie lub decyzję o odmowie przekazania pieniędzy które przekaże do banku prowadzącego rachunek .

Na rozpatrzenie wniosku i wydanie postanowienia naczelnik urzędu skarbowego będzie miał 60 dni od dnia otrzymania wniosku.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.