Działalność nierejestrowa

Od 30 kwietnia 2018 r. ustawa Prawo przedsiębiorców wprowadziła dla wszystkich planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej możliwość wyboru tzw. działalności nierejestrowej, która pozwala spróbować, jak to jest być przedsiębiorcą. Działalność nierejestrowa (inaczej działalność nierejestrowana lub nieewidencjonowana) to możliwość legalnego uzyskiwania dochodów z drobnych czynności bez konieczności wypełniania obowiązków rejestracyjnych, a więc bez zbędnych i zajmujących czas formalności.

Działalność nierejestrowa nie dotyczy zdarzeń incydentalnych, jednorazowych. Tak jak działalność gospodarcza wymaga ona elementu zorganizowania i ciągłości.

Kto może prowadzić działalność nierejestrową?

Działalność nierejestrowa to działalność wykonywana przez osobę fizyczną:

której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (czyli w 2018 r. nie więcej niż 1050 zł miesięcznie),
która nie prowadziła wcześniej działalności gospodarczej w okresie poprzednich 5 lat czyli 60 miesięcy.

Przepisy o działalności nierejestrowej stosuje się również do działalności wykonywanej przez osoby, które w okresie 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo Przedsiębiorców (przed 30 kwietnia 2018r.) nie były wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub których wpis został wykreślony z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie Prawa Przedsiębiorców, nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie tej ustawy wykonywały działalność gospodarczą.

Działalność nierejestrowana nie dotyczy:

spółek cywilnych
działalności wymagającej specjalnych zezwoleń czy koncesji
spółek osobowych w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych zarejestrowanych w KRS – spółki jawne, partnerskie, komandytowe

Przekroczenie limitu przychodu należnego

Jeżeli osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrową przekroczy w jakimś miesiącu limit 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, natychmiast traci możliwość korzystania z tego sposobu rozliczenia i staje się przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą. Powstaje wówczas bezwzględny obowiązek zarejestrowania działalności gospodarczej w CEIDG w terminie 7 dni. Dodatkowo należy dopełnić formalności związanych z rejestracją w ZUS-ie, pamiętając o możliwości skorzystania z ulgi na start, czyli preferencji przez pierwszych 6 miesięcy prowadzenia firmy.

Działalność nierejestrowa a składki

Prowadzenie działalności nierejestrowej nie powoduje samoistnie powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Całkowite wyłączenie dotyczy zarówno obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, Fundusz Pracy i ubezpieczenie wypadkowe jak i obowiązkowych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Istniej możliwość skorzystania z dobrowolnych ubezpieczeń ZUS.

Działalność nierejestrowa a podatek

Działalność nierejestrowa, mimo iż nie jest rejestrowana w CEiDG, nie zwalnia z obowiązków podatkowych. Co prawda dla możliwości prowadzenia nierejestrowanej działalności znaczenie ma przychód należny, ale podobnie jak dla innych przychodów, tak i dla przychodu z działalności nierejestrowej konieczne jest obliczenie dochodu i ustalenie wysokości podatku dochodowego oraz wykazanie go w zeznaniu rocznym PIT. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje przychody z działalności nierejestrowej jako przychody z innych źródeł. Dla ustalenia dochodu stosować będziemy więc zasady ogólne. Dochodem będzie różnica pomiędzy uzyskanym przychodem a poniesionymi kosztami, które ustawa uznaje za koszty dla celów podatkowych. Dochód z działalności nierejestrowej jest opodatkowany w sposób progresywny i podlega sumowaniu ze wszystkimi źródłami przychodów opodatkowanymi zgodnie ze skalą podatkową (m.in. stosunek pracy czy działalność wykonywana osobiście). Podatnicy nie muszą w przypadku działalności nierejestrowej opłacać zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku podatkowego i rozliczają dochód tylko raz w roku – przy okazji składania zeznania podatkowego za rok ubiegły. Oznacza to, że pierwsze dochody z działalności nierejestrowej uzyskane w roku 2018 zostaną rozliczone i opodatkowane w roku 2019.

Ewidencja dla celów VAT

Prowadzący działalność nierejestrową muszą prowadzić ewidencję – ewidencję sprzedaży dla celów podatku VAT – dla celów ustalenia, czy nie przekraczają limitu 200 tys. zł, ustalonego dla podatników korzystających ze zwolnienia z podatku VAT ze względu na wysokość przychodów.

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.