Ulga abolicyjna jest jedną z ulg podatkowych, występującą w polskich przepisach prawa podatkowego, ważną z punktu widzenia polskich rezydentów podatkowych uzyskujących dochody zagraniczne. Przeznaczona jest dla podatników, którzy uzyskali przychód za granicą Rzeczypospolitej Polskiej, w państwie, dla którego właściwą metody unikania podwójnego opodatkowania jest metoda proporcjonalnego odliczenia.

Metoda proporcjonalnego odliczenia oznacza, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego w Polsce podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to jest możliwe tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie. Przewidują to obecnie umowy obowiązujące m. in. z: Austrią, Finlandią, Holandią, Irlandią, Litwą, Rosją, Słowacją.

Ulga abolicyjna zrównuje podatek dochodowy do wysokości podatku przy bardziej korzystnej metodzie zwolnienia z progresją, kiedy dochody zagraniczne są zwolnione z podatku dochodowego w Polsce i mają jedynie wpływ na wysokość opodatkowania (stawkę podatku) dochodów osiągniętych w Polsce. Sposób wyłączenia z progresją oznacza, że w Polsce nie wlicza się do podstawy opodatkowania dochodu osiągniętego za granicą. Jest on jednak uwzględniany w kalkulacji tzw. efektywnej stawki podatkowej. Tego typu zapisy stosowane są aktualnie w umowach m. in. z: Cyprem, Czechami, Francją, Hiszpanią, Niemcami, Portugalią, Szwecją oraz Włochami. W przypadku, gdy dochód został uzyskany w państwie, z którym Polska nie zawarła umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zastosowanie znajduje metoda proporcjonalnego odliczenia.

Wysokość ulgi abolicyjnej jest równa różnicy między podatkiem wyliczonym metodą proporcjonalnego odliczenia a podatkiem wyliczonym metodą zwolnienia z progresją.

Sprawę skomplikowało dodatkowo wejście w życie Konwencji wielostronnej MLI. Od 1 stycznia 2019 r. na gruncie niektórych polskich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z metody wyłączenia z progresją przechodzi się na sposób odliczenia proporcjonalnego. W rezultacie przystąpienia Polski do Konwencji MLI przewiduje się wprowadzanie tej mniej korzystnej formy do coraz większej liczby umów.

Pobierz: Wykaz metod unikania podwójnego opodatkowania w latach 2019-2021

Dzięki zastosowaniu ulgi abolicyjnej do końca 2020 r., ostateczna wysokość podatku płaconego w Polsce od dochodów uzyskanych w krajach gdzie stosuje się metodę odliczenia proporcjonalnego była taka sama jak przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją, czyli dochód uzyskany za granicą nie był w rezultacie opodatkowany w Polsce tylko miał wpływ na wysokość opodatkowania uzyskanych dochodów polskich.

Od 1 stycznia 2021 r. ulga abolicyjna nie została całkowicie zlikwidowana, lecz została bardzo ograniczona – do wysokości kwoty 1360 zł. Ograniczenie dotyczy dochodów osiągniętych od 1 stycznia 2021 r.

Ograniczenie ulgi abolicyjnej będzie miało istotne znaczenie dla Polaków (polskich rezydentów), którzy uzyskują dochody z tych państw, z którymi stosowana jest metoda odliczenia proporcjonalnego.

Zmianę odczują zatem osoby, które jednocześnie:

1. są polskimi rezydentami podatkowymi, czyli przebywają tu ponad 183 dni w roku lub mają tu centrum interesów życiowych,
2. uzyskują dochody w krajach stosujących odliczenie proporcjonalne,
3. płacą za granicą niższy podatek niż podatek należny w Polsce, i
4. mogłyby skorzystać z ulgi abolicyjnej w wysokości przekraczającej 1360 zł (uzyskują wysokie dochody zagraniczne).

Przykład

Podatnik uzyskał za granicą dochód w wysokości 85 tys. zł i zapłacił tam podatek według stawki 10 proc., czyli 8 500 zł. W Polsce nie miał żadnych dochodów.

1) Przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją (dochód np. z pracy w takich krajach jak np. Niemcy, Włochy, Szwecja, ale centrum interesów życiowych w Polsce):

• dochody zagraniczne są zwolnione z PIT,
• ulga abolicyjna nie ma zastosowania,
• podatek w Polsce wynosi 0 zł.

Po zmianach od 1 stycznia 2021 r. przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją nic się nie zmieni, bo podatnik nie stosuje ulgi abolicyjnej.

2) Przy zastosowaniu metody zaliczenia/odliczenia proporcjonalnego i ulgi abolicyjnej (dochód np. z pracy lub działalności w takich krajach jak np. Austria, Wielka Brytania, USA, ale centrum interesów życiowych jest w Polsce):

a) do końca 2020 r.

• polski PIT wynosi 14 500 zł (17 proc. od 85 000 zł),
• podatek zapłacony za granicą: 8 500 zł
• kwota ulgi abolicyjnej: 6 000 zł,
• podatek w Polsce: 0 zł (od kwoty podatku polskiego 14 500 zł odliczamy najpierw 8 500 zł podatku z zagranicy, a następnie odejmujemy kwotę ulgi 6 000 zł, a więc w Polsce podatnik nie musi dopłacać żadnego podatku).

Podatnik musi tylko złożyć zeznanie w którym uwzględnia zagraniczny dochód i ulgę abolicyjną w PIT-O.

b) po zmianach od 1 stycznia 2021 r.

Zmiana wystąpi przy zastosowaniu metody zaliczenia (odliczenia proporcjonalnego) i ulgi abolicyjnej z limitem.

• polski PIT wyniesie 14 500 zł (17 proc. od 85 000 zł),
• podatek zapłacony za granicą: 8 500 zł,
• kwota ulgi abolicyjnej podlegająca odliczeniu: 1 360 zł,
• podatek do dopłaty w Polsce: 4 640 zł (od kwoty podatku polskiego 14 500 zł odliczamy najpierw 8 500 zł podatku z zagranicy, a następnie odejmujemy kwotę limitu ulgi abolicyjnej 1 360 zł, a nie pełną kwotę ulgi 6 000 zł).

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.