Zmiany w opodatkowaniu bonów od 1 stycznia 2019 r.

Do 31 grudnia 2018 r. bony towarowe nie stanowiły towarów w rozumieniu VAT, a w konsekwencji ich sprzedaż oraz nieodpłatne przekazywanie nie stanowiło podlegających opodatkowaniu VAT dostaw towarów. Czynności takie nie stanowiły również świadczenia usług. W konsekwencji do końca 2018 r. sprzedaż oraz nieodpłatne przekazywanie wszelkiego rodzaju bonów nie podlegało opodatkowaniu VAT. Opodatkowaniu VAT podlegała dopiero dostawa towarów lub świadczenie usług, do których otrzymania upoważniony był odbiorca takich znaków legitymacyjnych. W rezultacie czynność przekazania bonów czy voucherów nie była dokumentowana fakturą, tylko notą księgową lub innym dokumentem wewnętrznym.

Od 1 stycznia 2019 r. do ustawy o VAT zostały wprowadzone definicje dotyczące bonu, tj. bonu jednego przeznaczenia, bonu różnego przeznaczenia, emisji bonu oraz transferu bonu.

Definicja bonu

Instrument, z którym wiąże się obowiązek jego przyjęcia jako wynagrodzenia lub części wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług i w przypadku którego towary, które mają zostać dostarczone lub usługi, które mają zostać wykonane, lub tożsamość potencjalnych dostawców lub usługodawców są wskazane w samym instrumencie lub określone w powiązanej dokumentacji, w tym w warunkach wykorzystania tego instrumentu (nowy pkt 41 w art. 2 ustawy o VAT).

Definicja ta nie obejmuje kuponów zniżkowych czy rabatowych, które uprawniają do np. 10% zniżki przy zakupie towarów lub usług, jednakże same w sobie nie dają prawa do uzyskania towarów lub usług. Innym przykładem może być karta rabatowa, którą można zakupić za określoną kwotę (np. 100 zł) i która przez określony czas daje prawo do zniżki od ceny zakupu określonych towarów lub usług. Kupony zniżkowe czy rabatowe nie stanowią części świadczenia wzajemnego za określone towary lub usługi, dają jedynie prawo do wykonania świadczenia w niższej kwocie.

Emisja bonu

Przez pojęcie emisji bonu będzie rozumiane pierwsze wprowadzenie bonu do obrotu (dodany pkt 42 w art. 2 ustawy o VAT). Tak zdefiniowane pojęcie emisji nie obejmuje samego wytworzenia bonów. Nie należy bowiem, jak zaznacza ustawodawca, utożsamiać emisji z czynnościami technicznymi związanymi z samym tylko wytworzeniem instrumentu. Przykładowo emisją nie będzie wydrukowanie bonów przez drukarnię na zlecenie emitenta ani też przekazanie tak wydrukowanych bonów emitentowi.

Transfer bonu

W słowniczku pojęć zawartym w ustawie o VAT pojawi się również definicja transferu bonu, przez który rozumie się emisję bonu oraz każde przekazanie tego bonu po jego emisji (dodany pkt 45 w art. 2 ustawy o VAT).

Bon jednego przeznaczenia (SPV)

Za bon jednego przeznaczenia jest uznawany bon, w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których ten bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku od towarów i usług, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia usług są znane w chwili emisji tego bonu (dodany pkt 43 w art. 2 ustawy o VAT). Bonem jednego przeznaczenia będzie więc bon uprawniający do otrzymania określonej z góry usługi lub towaru w konkretnym państwie członkowskim. Ponieważ już w chwili emisji bonu jednego przeznaczenia będzie znany przedmiot opodatkowania, stawka podatku VAT, tożsamość dostawcy oraz państwo członkowskie, opodatkowana podatkiem VAT będzie już sama emisja bonu jednego przeznaczenia, a od każdego transferu bonu będzie pobierany podatek VAT.

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o VAT transfer bonu jednego przeznaczenia dokonany przez podatnika działającego we własnym imieniu uznaje się za dostawę towarów lub świadczenie usług, których ten bon dotyczy.

Zasada ta będzie stosowana do emisji bonu oraz każdego przekazania tego bonu po jego emisji, z wyłączeniem przekazania bonu do realizacji, które nie podlega już opodatkowaniu.

Oznacza to, że emitent bonu jednego przeznaczenia ma obowiązek odprowadzenia podatku VAT od pierwszego wprowadzenia bonu do obrotu, tak jakby towary objęte bonem zostały dostarczone lub usługi objęte bonem zostały wykonane.

Natomiast faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług w zamian za bon jednego przeznaczania nie będzie uznawane za niezależną transakcję, a w rezultacie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Bon różnego przeznaczenia (MPV)

Jest to bon inny niż bon jednego przeznaczenia (dodany pkt 44 w art. 2 ustawy o VAT). W przypadku braku spełnienia choćby jednego z warunków charakteryzujących bon jednego przeznaczenia, taki bon na towary lub usługi będzie uznany za bon różnego przeznaczenia, którego przekazanie nie będzie rodziło skutków dla VAT, tak jak do końca 2018 r.

MPV będą bony uprawniające do nabycia różnych towarów lub usług od różnych sprzedawców lub towarów lub usług opodatkowanych różnymi stawkami VAT. Przy emisji lub sprzedaży bonów różnego przeznaczenia nie wiadomo jeszcze, jakie będzie opodatkowanie podatkiem VAT dostawy towarów lub świadczenia usługi, na które bon zostanie wykorzystany.

Opodatkowana VAT-em będzie dopiero dostawa towarów lub świadczenie usług w zamian za ten bon – faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług dokonane w zamian za bon przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę. Każde wcześniejsze przekazanie (transfer w tym emisja) bonu różnego przeznaczenia – na przykład konsumentowi lub dystrybutorowi – nie podlega podatkowi VAT – odwrotnie niż w przypadku bonów jednego przeznaczenia.

W zależności od rodzaju bonu, ustawa reguluje naliczanie VAT w chwili transferu bonu albo w chwili skorzystania z bonu.

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.