Ważny wyrok WSA we Wrocławiu w sprawie zakazu amortyzacji nieruchomości mieszkalnych

Przepisy prawa podatkowego, których dotyczy wyrok

Od 1 stycznia 2023 r. firmy nie mogą już amortyzować mieszkań i domów, czyli rozliczać w kosztach uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne wydatków na ich zakup bądź wybudowanie. Przepisy te od momentu wejścia w życie budzą wiele wątpliwości podatników i ekspertów. Jedną z takich spraw zajmował się niedawno Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, który 9 maja 2024r. wydał wyrok korzystny dla podatników (sygn. akt I SA/Wr 960/23).

Indywidualna interpretacja podatkowa

Wniosek o indywidualną interpretację podatkową złożyli wspólnicy spółki jawnej, która w lipcu 2021 r. nabyła lokal mieszkalny. Został on uznany za środek trwały, od którego do końca 2022 r. spółka jawna dokonywała odpisów amortyzacyjnych. Lokal jest wykorzystywany w ramach działalności gospodarczej jako siedziba spółki. Wspólnicy spółki zapytali, czy po 1 stycznia 2023 r. mają prawo zaliczać do kosztów uzyskania przychodów w spółce jawnej odpisy amortyzacyjne od lokalu, aż do momentu jego pełnego zamortyzowania. Według nich mają takie prawo, ponieważ celem wadzonych w zakresie amortyzacji lokali mieszkalnych zmian jest ograniczenie zjawiska minimalizowania dochodu pasywnego z tytułu wynajmowanych mieszkań, a w ich przypadku przedmiotowy lokal nie został nabyty z zamiarem jego odpłatnego wynajmowania i czerpania z tego finansowych korzyści.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji 0112-KDWL.4011.64.2023.1.WS z 2 października 2023 r. uznał stanowisko wspólników spółki za nieprawidłowe. Organ odwołał się m. in. do art. 22c pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Jak stwierdził Dyrektor KIS, na podstawie wskazanego przepisu podatnicy tylko do końca 2022 r. mogli stosować przepisy dotyczące amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obowiązujące na dzień 31 grudnia 2021 r. w odniesieniu do budynków i lokali mieszkalnych nabytych lub wytworzonych przed 1 stycznia 2022 r.

Wyrok sądu administracyjnego

Wspólnicy spółki jawnej złożyli skargę na niekorzystną interpretację podatkową do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Wrocławiu, który uznał ją za zasadną.

Zgodnie z argumentacją WSA  zakaz amortyzacji powinien dotyczyć tylko nieruchomości mieszkalnych generujących dochód pasywny z najmu, dzierżawy i podobnych umów.

W ocenie sądu wyłączenie odpisów amortyzacyjnych nie ma zaś zastosowania w sytuacji, gdy nabyty przed 1 stycznia 2022 r. lokal mieszkalny służy prowadzonej działalności gospodarczej będąc — jak np. w spornej sprawie — siedzibą spółki i pełniąc jedynie funkcje biurowe. Zdaniem sądu przemawia za tym nie tylko treść spornych przepisów, ale także cel nowelizacji oraz zasady konstytucyjne.

Przepisu art. 71 ust. 2 ustawy nowelizującej m.in. ustawę o PIT, wprowadzającego roczny okres przejściowy i umożliwiającego stosowanie odpisów amortyzacyjnych w 2022 r., nie można rozpatrywać w oderwaniu od przepisu art 71 ust. 1 tej ustawy, który odnosi się tylko do przychodów z najmu, dzierżawy i podobnych umów.

W znowelizowanej ustawie o PIT znalazły się dwa przepisy regulujące zasady amortyzacji lokali mieszkalnych: art. 22c pkt 2 i art. 22j ust. 1 pkt 3. Zakładając  racjonalność prawodawcy, należy to uznać za zabieg celowy i przyjąć, że przychody z działalności gospodarczej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, należy odróżnić od przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 6 tej ustawy (z najmu, dzierżawy i podobnych umów), a więc tych, do których odnoszą się zmiany dotyczące amortyzacji wprowadzone ustawą nowelizującą.

Niedopuszczalna jest taka wykładnia językowa, której efektem byłoby jednoczesne obowiązywanie w systemie prawnym dwóch norm regulujących tę samą kwestię prawną w wykluczający się sposób.

Analiza uzasadnienia do projektu wprowadzonych zmian nie pozostawia wątpliwości co do celu ich wprowadzenia, którym było ograniczenie zjawiska minimalizowania dochodu pasywnego z tytułu wynajmowanych mieszkań, skutkującego nierzadko brakiem opodatkowania takiego dochodu.

Zgodnie z wyrokiem WSA we Wrocławiu, podatnicy, nabywając lub wytwarzając środki trwałe stanowiące, tak jak w przypadku wspólników spółki, lokale mieszkalne służące prowadzonej działalności gospodarczej, realizują wieloletnie inwestycje, które są najczęściej poprzedzone kompleksową analizą możliwości finansowania tak znacznych wydatków oraz oceną przyszłego ryzyka. Podejmując decyzję o nabyciu nieruchomości mieszkalnej do celów prowadzonej działalności gospodarczej podatnicy mają prawo liczyć, że będą mogli je amortyzować według ich wartości początkowej przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych obowiązujących w chwili przyjęcia ich do używania, jeśli są kompletne i zdatne do użytku. Fundamentalna zmiana w zasadzie ich wieloletniej  amortyzacji może stanowić dla podatników okoliczność, której nie sposób było przewidzieć w momencie podejmowania decyzji o nabyciu lokalu mieszkalnego.

Zdaniem WSA, o ile zatem w sytuacji podatników czerpiących zysk z wynajmowanych lokali mieszkalnych w wyniku wejścia w życie analizowanych regulacji prawnych dochody z wynajmu czy dzierżawy będą równoważyły wartość odpisów amortyzacyjnych niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, o tyle w przypadku podmiotów nieuzyskujących dochodów z najmu nieruchomości mieszkalnych, wykładnia przepisu art. 22c pkt 2 ustawy PIT inna od przedstawionej powyżej skutkowałaby pozbawieniem takich podatników poziomu ochrony praw nabytych, jaki powinien być respektowany w świetle art. 2 Konstytucji RP.

W konsekwencji WSA we Wrocławiu uchylił zaskarżoną interpretację.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.