Roczne rozliczenie składki zdrowotnej przez przedsiębiorców

Do 22 maja 2023 r. część osób prowadzących pozarolniczą działalność musi złożyć dokumenty ZUS DRA lub ZUS RCA za kwiecień 2023 r., uwzględniając w nich roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 r.

W odniesieniu do trzech grup przedsiębiorców będących podatnikami podatku dochodowego i stosujących:

1. opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej skalą podatkową (stawka 12% i 32%,
2. opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej 19% podatkiem linowym,
3. opodatkowanie przychodów działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,

– wprowadzona została zasada rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Rozliczenie pozwala ustalić kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne należnej za dany rok na podstawie przychodów/dochodów w nim osiągniętych.

Oznacza to, że ci przedsiębiorcy, którzy w trakcie 2022 r. składki na ubezpieczenie zdrowotne obliczali co miesiąc od miesięcznej podstawy wymiaru, po zakończeniu roku kalendarzowego albo składkowego powinni ustalić dodatkowo wysokość rocznej składki zdrowotnej od rocznej podstawy jej wymiaru.

Należy ustalić czy kwota rocznej składki zdrowotnej różni się od sumy składek na ubezpieczenie zdrowotne wykazanych w dokumentach rozliczeniowych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego lub składkowego.

W sytuacji gdy powstanie różnica, dalsze działanie płatnika zależy od tego, czy suma składek za dany rok kalendarzowy jest niższa, czy wyższa od podstawy.

1. Jeśli składka za poszczególne miesiące jest niższa niż roczna kwota składki ustalona od rocznej podstawy, należy dopłacić różnicę.

Kwotę dopłaty składki wykazuje się w dokumentach rozliczeniowych składanych za kwiecień następnego roku w części dotyczącej rozliczenia rocznego. Dokumenty rozliczeniowe za kwiecień należy przekazać do ZUS najpóźniej do 22 maja 2023 r.

Oprócz bieżącej składki za kwiecień 2023 r. płatnik powinien w tym samym terminie dopłacić również ewentualną różnicę. Wynika to z art. 81 ust. 2l ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym dopłata wynikająca z rocznego rozliczenia następuje w terminie płatności składek za miesiąc, w którym ma miejsce rozliczenie roczne składki zdrowotnej.

Termin ten dotyczy podatników:

• kontynuujących prowadzenie działalności w 2023 r.,
• którzy zlikwidowali działalność w trakcie 2022 r. oraz
• którzy zawiesili działalność w trakcie 2022 r. (bez względu na to, czy w 2023 r. działalność została wznowiona).

Obowiązek dopłaty składek zdrowotnych wynikający z rocznego rozliczenia nie powoduje naliczenia odsetek podatkowych – bez względu na to, jaka forma opodatkowania była stosowana w roku poprzednim (zmiana podatku liniowego albo ryczałtu na skalę podatkową poprzez złożenie zeznania PIT-36).

2. Jeśli składka za poszczególne miesiące jest wyższa niż roczna kwota składki ustalona od rocznej podstawy, płatnik ma prawo do zwrotu nadpłaty.

Wniosek o zwrot nadpłaty należy złożyć najpóźniej do 1 czerwca 2023 r.

Jeżeli z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej będzie wynikać nadpłata składek, to zostanie ona zwrócona podatnikowi pod warunkiem, że będą spełnione dwa kryteria:

1. podatnik nie ma zaległości na koncie płatnika składek z tytułu składek pobieranych przez ZUS lub zaległości z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do zwrotu, których został zobowiązany płatnik składek;
2. podatnik złoży wniosek o zwrot nadpłaty w odpowiednim terminie, tj. w terminie miesiąca od terminu na złożenie zeznania podatkowego.

Wniosek składany jest wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez ZUS.

Nadpłata za 2022 r. zostanie zwrócona przez ZUS najpóźniej 1 sierpnia 2023 r. pod warunkiem, że zostało spełnione pierwsze z kryteriów, a więc podatnik nie ma zaległości w ZUS-ie. Jeżeli zaległości takie wystąpią, to zwrot w pierwszej kolejności zaliczony zostanie na spłatę zadłużenia.

W przypadku gdy płatnik nie ma zaległości, ale nie złoży wniosku o zwrot nadpłaty, będzie ona podlegała rozliczeniu na koncie płatnika do końca roku, w którym upływa termin na złożenie zeznania.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.