Przeciwdziałanie zatorom płatniczym w PIT i CIT a zmiany wprowadzone Tarczą Antykryzysową w związku z COVID-19

Od 1 stycznia 2020 r. zgodnie z rozwiązaniami w podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych wprowadzonymi ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, wierzyciel może zmniejszyć swój dochód o wierzytelności, a dłużnik ma obowiązek zwiększenia dochodu o zobowiązania – nieuregulowane w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności.

Okres 90 dni jest  liczony począwszy od pierwszego dnia następującego po upływie terminu do uregulowania zobowiązania określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Mimo stosunkowo krótkiego okresu obowiązywania tych przepisów, mających na celu przeciwdziałanie zatorom płatniczym, Tarcza Antykryzysowa 1.0 i 4.0 wprowadziły już do nich istotne zmiany – zarówno w zakresie obowiązków dłużników, jak i uprawnień wierzycieli.

1. Modyfikacja obowiązków dłużników zgodnie z rozwiązaniami wprowadzonymi Tarczą Antykryzysową 1.0

Zgodnie z ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 568)w okresach rozliczeniowych przypadających w 2020 r., podatnicy którzy nie uregulowali swojego zobowiązania pieniężnego przez 90 dni po upływie terminu zapłaty (DŁUŻNICY), nie są zobowiązani do zwiększania dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty tego świadczenia pieniężnego.

Dotyczy to również podatników podatku dochodowego od osób fizycznych opodatkowanych podatkiem zryczałtowanym.

Warunki do spełnienia (łącznie) w celu braku obowiązku zwiększania dochodu:

• podatnik poniósł w danym okresie rozliczeniowym negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19;
• uzyskane przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym przychody są niższe o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku podatkowego,
  a w przypadku podatnika, który rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w 2019 r. – w stosunku do uzyskanych w tym roku średnich przychodów.

Średnie miesięczne przychody to kwota stanowiąca iloraz przychodów z działalności gospodarczej uzyskanych w roku, w którym podatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, i liczby miesięcy, w których była prowadzona ta działalność.

2. Zwiększenie uprawnień wierzycieli na podstawie Tarczy Antykryzysowej 4.0

Na podstawie  ustawy z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, (Dz.U. poz. 1086) dla 2020 r. skrócono z 90 do 30 dni okres, jaki dla zastosowania ulgi na złe długi  przez wierzyciela musi upłynąć od terminu płatności.

Dotyczy to jednak wyłącznie wierzycieli którzy ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.

3. Skrócenie terminu zastosowania ulgi w przypadku zaliczek uproszczonych

W trakcie 2020 r. z ulgi na złe długi – z zastosowaniem 30-dniowego terminu – mogą również skorzystać ci wierzyciele (zarówno będący podatnikami CIT, jak i PIT), którzy opłacają zaliczki w formie uproszczonej. Uwzględniono przy tym zarówno podatników PIT obliczających podatek według skali, jak i tych, którzy stosują podatek liniowy, a na gruncie CIT zróżnicowano wysokość pomniejszenia zaliczki w zależności od tego, czy podatnik oblicza podatek według stawki 9 czy 19 proc.

Podatnicy, opłacając stałe zaliczki, mogą w ramach zastosowania ulgi na złe długi w trakcie roku, pomniejszyć ich wysokość o odpowiednie dla ich metody i stawki opodatkowania części wierzytelności. Zatem podatnik odliczy od zaliczki odpowiednio 17 lub 19 proc. wierzytelności (PIT), ewentualnie 9 bądź 19 proc. wierzytelności (CIT). Co ważne, prawodawca nie wskazuje na część netto wierzytelności, na kwotę, która była przychodem – wniosek że przy wyliczaniu uwzględniana jest cała wartość wierzytelności, tj. kwota brutto.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.