Podatek od spadków i darowizn – nowe kwoty wolne i skale podatkowe

/w /Autor

Od 1 lipca 2023 r. nastąpiły istotne zmiany przepisów w zakresie podatku od spadków i darowizn wprowadzone ustawą z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1059) oraz rozporządzeniem Ministra Finansów z 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. z 2023 r. poz. 1226).

Zmiany w tej materii dotyczą kwot wolnych od podatku i progów wyłączenia z opodatkowania dla nabywców z określonych grup.

Zasady opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn (w tym przede wszystkim wyłączenia od opodatkowania i zwolnienia z opodatkowania) zależą w dużej mierze od odpowiedniej relacji między obdarowanym i darczyńcą (spadkobiercą i spadkodawcą). Ważne jest zaliczenie do danej grupy podatkowej.

Do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Do grupy II zalicza zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Pozostałe podmioty niewykazujące ww. związków i relacji rodzinnych należą do grupy III.

Kwoty wolne od podatku (kwoty czystej wartości nabytych rzeczy
i praw majątkowych niepodlegające opodatkowaniu)

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, do 30 czerwca 2023 r. opodatkowaniu podlegało nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

  • 10 434 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
  • 7 878 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
  • 5 308 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Od 1 lipca 2023 r. ww. kwoty istotnie wzrosły. Opodatkowaniu podlega obecnie nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej odpowiednio:

  • 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
  • 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
  • 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Skale podatkowe w podatku od spadków i darowizn

Rozporządzenie wprowadza również zmiany polegające na przeliczeniu w stopniu odpowiadającym wzrostowi cen przedziałów nadwyżki kwot wartości rzeczy i praw majątkowych podlegających opodatkowaniu, określonych w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (skale podatkowych).

I tak od 30 czerwca 2023 r. skale podatkowe, o których mowa w art 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynoszą:

Kwoty pieniędzy lub kwoty wartości innych rzeczy zwolnione od podatku od spadków i darowizn w przypadku darowizny na cele mieszkaniowe

Od 30 czerwca 2023 r. zgodnie z rozporządzeniem kwoty zwolnione z podatku w przypadku nabycia w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami określone w art 4 ust 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn zostały ustalone w wysokości nieprzekraczającej:

a) 11 095 zł – od jednego darczyńcy,

b) 22 189 zł – od wielu darczyńców łącznie. 

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.