Odwrotne obciążenie dla usług budowlanych

Z dniem 1 stycznia 2017 r. duża część usług budowlanych wykonywanych przy spełnieni określonych warunków została objęta mechanizmem odwrotnego obciążenia. W praktyce oznacza to, że to usługobiorca, a nie – jak dotychczas – usługodawca, jest zobligowany do rozliczenia VAT należnego z tytułu wykonanej usługi.

Pełen katalog usług budowlanych objętych proponowaną zmianą zawarto w dodanym do ustawy załączniku nr 14, który zawiera 47 pozycji dotyczących usług budowlanych. Do celów identyfikacji usługi posłużono się klasyfikacją PKWiU.

W art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT zaproponowano ograniczenie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia do przypadków, gdy:

1. usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art.15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
2. usługodawcą jest podatnik , o którym mowa w art.15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art.113 ust.1 i 9;
3. usługodawca świadczy  budowlane  wymienione w poz.2-48 jako podwykonawca.

Jeżeli zatem którykolwiek z wyżej wymienionych warunków nie zostanie spełniony (np. usługobiorcą będzie konsument albo usługodawcą będzie bezpośredni wykonawca usługi), usługa będzie podlegać rozliczeniu na zasadach ogólnych (podatek rozlicza usługodawca).

Teoretycznie należałoby zatem pojęcie to rozumieć w sposób potoczny, tj. jako firmę lub osobę wykonującą pracę na zlecenie głównego wykonawcy; podmiot podporządkowany głównemu wykonawcy (zgodnie z Internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN – www.sjp.pwn.pl). Usługi budowlane wykonywane na zlecenie głównego wykonawcy czy jego bezpośrednich podwykonawców, powinny być zatem rozliczane zgodnie z mechanizmem odwrotnego obciążenia, gdyż są wykonywane przez podwykonawców. Faktury wystawione przez podwykonawców na rzecz innych podwykonawców czy na rzecz głównego wykonawcy nie zawierają zatem  podatku VAT i powinny wskazywać, że to ich nabywca zobowiązany jest rozliczyć podatek z tytułu nabycia –  wyrazy odwrotne obciążenie”.

Faktura wystawiona przez głównego wykonawcę na rzecz inwestora winna być rozliczona zgodnie ze standardowymi zasadami, tj. główny wykonawca jako usługodawca powinien wykazać w niej podatek VAT należny, który dla nabywcy będzie podatkiem naliczonym do odliczenia.

To na podmiocie świadczącym usługi budowlane będzie ciążył obowiązek weryfikacji, czy w odniesieniu do konkretnej transakcji działa jako podwykonawca usług budowlanych czy też nie. Zależy to przede wszystkim od tego, czy nabywca wykorzystuje te usługi do dalszego świadczenia usług budowlanych, czy też jest ich konsumentem i nabywa w celu zaspokojenia własnych potrzeb w zakresie remontu czy wybudowania obiektu. W tym drugim przypadku świadczący usługę będzie bowiem działał jako swego rodzaju wykonawca główny, a nie jako podwykonawca usług budowlanych. I w tym drugim przypadku usługodawca będzie miał obowiązek wystawić fakturę z podatkiem VAT (mechanizm odwrotnego obciążenia nie znajdzie zastosowania).

Załącznik: załącznik nr 14 do ustawy o VAT

Ewa Stolarczyk

13 stycznia 2017 r., Olsztyn