Obowiązek zapewnienia zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego (transakcje bezgotówkowe)

Od 1 stycznia 2022 r. na przedsiębiorców dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych został nałożony obowiązek zapewnienia możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych. Możliwość dokonania zapłaty przy użyciu takiego instrumentu powinna istnieć w każdym miejscu,
w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w szczególności w lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego (art. 19a ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców).

Podkreślić należy, że nie oznacza to bezwzględnej konieczności posiadania przez przedsiębiorców terminali płatniczych. Jako instrument płatniczy można uznać np. kartę płatniczą, tzw. płatność mobilną bądź polecenie przelewu.

Instrument płatniczy jest pojęciem szerszym niż terminal płatniczy. Terminal płatniczy jest jednym z instrumentów płatniczych. W konsekwencji obowiązek polegający na umożliwieniu klientowi zapłaty w formie bezgotówkowej będzie spełniony także
w sytuacji, w której przedsiębiorca udostępni klientowi numer konta bankowego lub płatność za pośrednictwem usługi BLIK.

Definicja instrumentu płatniczego

Instrument płatniczy to zindywidualizowane urządzenie lub uzgodniony przez użytkownika i dostawcę zbiór procedur, wykorzystywane przez użytkownika do złożenia zlecenia płatniczego (art. 2 pkt 10 u.u.p.), czyli do złożenia oświadczenia płatnika lub odbiorcy skierowanego do jego dostawcy, zawierające polecenie wykonania transakcji płatniczej (art. 2 pkt 36 u.u.p.).

Definicja ta jest bardzo szeroka i obejmuje wszelkie urządzenia czy też procedury umożliwiające płatnikowi złożenie zlecenia płatniczego, bez wskazywania czy też rozróżniania konkretnych urządzeń, technologii itp. czyli  zarówno płatności dokonywane przy użycia terminala POS (point of sale), za pomocą polecenia przelewu, kart płatniczych oraz aplikacji płatniczych oraz transakcji inicjowanych na terminalu za pomocą karty lub innych instrumentów mobilnych (aplikacji płatniczych).

Przepis ten umożliwia objęcie wszelkich form rozliczeń bezgotówkowych, które na kasie rejestrującej mogłyby zostać zakwalifikowane w kategoriach „przelew”, „płatności mobilne”, „karta”.

Obowiązek zapewnienia możliwości transakcji bezgotówkowych

Na podstawie  art.19a ust.2 ustawy Prawo przedsiębiorców obowiązek zapewnienia możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych nie obciąża wszystkich przedsiębiorców. Przede wszystkim obowiązku tego nie mają przedsiębiorcy, którzy nie są zobowiązani do prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (on-line, wirtualnej, z elektronicznym czy papierowym zapisem kopii).

Sankcje podatkowe za brak zapewnienia możliwości transakcji bezgotówkowych

Podatnicy naruszający obowiązek zapewnienia możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych nie mogą korzystać z dwóch przewidzianych przepisami o VAT preferencji, tj. nie mogą:

  1. składać kwartalnych deklaracji VAT (art. 99 ust. 3a pkt 3, art. 99 ust. 3e i 4b ustawy
    o VAT),
  2. otrzymywać zwrotu VAT w terminie skróconym do 25 dni (art. 87 ust. 6c ustawy
    o VAT).

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.