Nowe zasady dokumentowania dostaw wewnątrzwspólnotowych od 1 stycznia 2020 r.

Zróżnicowane zasady dokumentowania WDT w poszczególnych państwach członkowskich są oceniane jako jeden z czynników umożliwiających dokonywanie oszustw podatkowych. W związku z tym, jeszcze w 2016 r. podjęto decyzję o poszukiwaniu rozwiązania, które będzie stanowiło ulepszenie unijnych przepisów dotyczących VAT dotyczących transakcji transgranicznych.

Efektem tych prac jest m. in. rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2018/1912 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi (dalej: Rozporządzenie, link), wprowadzające ujednolicone zasady dokumentowania wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów.

Konieczne stało się bowiem określenie pewnych okoliczności, w których uznaje się, że towary zostały wysłane lub przetransportowane z terytorium państwa członkowskiego dostawy, co jest niezbędne dla zastosowania zwolnienia od podatku lub stawki VAT 0% (w niektórych państwach członkowskich UE wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów korzystają ze zwolnienia od podatku).

Niezbędne dokumenty, gdy transport jest organizowany przez dostawcę lub na jego rzecz

Od 1 stycznia 2020 r., będzie obowiązywać domniemanie, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów zostały przemieszczone do innego państwa członkowskiego (co umożliwia zastosowanie stawki 0% do dostawy wewnątrzwspólnotowej), jeżeli sprzedawca będzie posiadać co najmniej dwa niebędące ze sobą w sprzeczności dowody potwierdzające wysyłkę lub transport, wydane przez dwa niezależne od siebie oraz od sprzedawcy podmioty.

Dowodami takimi, zgodnie z Rozporządzeniem, mogą być dokumenty z dwóch grup:

A. podpisany list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów;

oraz

B. następujące dokumenty:

polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do wysyłki lub transportu towarów lub dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wysyłkę lub transport towarów;
dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej, na przykład notariusza, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia;
poświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia, potwierdzające składowanie towarów w tym państwie członkowskim.

Co do zasady, sprzedawca powinien posiadać co najmniej dwa dowody z Grupy A lub jeden dowód z grupy A oraz jeden dowód z Grupy B. Kwestie te zostały szczegółowo uregulowane w nowym art. 45a ust. 1 Rozporządzenia.

Niezbędne dokumenty, gdy transport jest organizowany przez nabywcę lub na jego rzecz

Dodatkowo, w przypadku transportu towarów przez nabywcę lub przez osobę trzecią na jego rzecz, sprzedawca powinien dysponować pisemnym oświadczeniem nabywcy, potwierdzającym że towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub przez osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy, oraz wskazującego państwo członkowskie przeznaczenia towarów.

Takie pisemne oświadczenie nabywcy powinno zostać dostarczone sprzedawcy do 10-go dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy i zawierać: datę wystawienia; nazwę lub imię i nazwisko oraz adres nabywcy; ilość i rodzaj towarów; datę i miejsce przybycia towarów; w przypadku dostawy środków transportu, numer identyfikacyjny środków transportu; oraz identyfikację osoby przyjmującej towary na rzecz nabywcy.

Rozporządzenie wykonawcze zawiera zamknięty katalog dowodów podstawowych oraz pomocniczych, które są akceptowane jako dowód wysyłki lub transportu. Spełnienie wymogów dowodowych przewidzianych w rozporządzeniu tworzy domniemanie, że towary zostały wysłane lub przetransportowane z jednego państwa członkowskiego do drugiego. Jest to jednak domniemanie wzruszalne, które organy podatkowe mogą obalić przy pomocy innych dowodów.

Rozporządzenie wykonawcze wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich, a zatem nie wymaga implementacji do krajowego porządku prawnego. Należy jednak sądzić, że nie ma ono wyłącznego charakteru w przedmiotowej materii. W polskiej ustawie o podatku od towarów i usług znajdują się przepisy, które regulują kwestię dowodów potwierdzających wywóz towarów i zastosowanie stawki 0% do dostawy wewnątrzwspólnotowej. Niespełnienie warunków domniemania z rozporządzenia wykonawczego nie oznacza automatycznie, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji na sprzedawcy ciąży obowiązek udowodnienia w inny sposób, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione.

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.