Blokowanie kont bankowych przedsiębiorców – na czym polega?

Ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych (Dz. U. poz. 2491) – ustawa STIR wprowadza do Ordynacji podatkowej przepisy pozwalające na blokadę rachunków bankowych podatników od 30 kwietnia 2018 r.

Blokada za wyłudzenia skarbowe

Blokada będzie następować, gdy z analizy ryzyka przeprowadzonej przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na podstawie danych uzyskanych przez izbę rozliczeniową z banków lub SKOK-ów będzie wynikać, że podatnik może wykorzystywać działalność tych instytucji do wyłudzeń skarbowych lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego.

Wyłudzenia skarbowe to m.in. unikanie opodatkowania przez nieujawnianie informacji, nieskładanie deklaracji, firmanctwo, oszustwa podatkowe, brak fakturowania albo wadliwe bądź nierzetelne fakturowanie, a także posługiwanie się nierzetelnymi fakturami, wyłudzanie zwrotu VAT lub nadwyżki, oraz przestępstwa przeciwko fakturom

Blokada będzie mogła trwać 72 godziny, ale będzie mogła zostać wydłużona do 3 miesięcy.

STIR

Ustawa przewiduje powstanie STIR – Systemu Teleinformatycznego Izby Rozliczeniowej, służącego do przetwarzania danych przekazywanych przez banki i SKOK-i w celu ustalania wskaźnika ryzyka wykorzystania sektora bankowego do dokonania wyłudzeń skarbowych. STIR umożliwia również wymianę informacji i żądań między administracją skarbową a sektorem bankowym. Banki i SKOK-i zostały zobligowane do przekazywania izbie rozliczeniowej:

1. informacji o rachunkach prowadzonych i otwieranych przez tzw. podmioty kwalifikowane (tj. osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, ale posiadające zdolność prawną). Banki (z wyjątkiem spółdzielczych) miały na to 30 dni od dnia wejścia w życie ww. ustawy (13 stycznia 2018r.), a banki spółdzielcze i SKOK-i – 60 dni do dnia wejścia w życie ww. ustawy.
2. dziennych zestawień transakcji dotyczących rachunków podmiotów kwalifikowanych. Banki (z wyjątkiem spółdzielczych) muszą rozpocząć przekazywanie w ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ww. ustawy
   (13 stycznia 2018r.) a banki spółdzielcze i SKOK-i – w ciągu 8 miesięcy od dnia wejścia w życie ww. ustawy. Pierwsze zestawienia obejmą dane za okres od 1 stycznia 2016 r. do dnia poprzedzającego dzień ich przekazania. Mają one dotyczyć transakcji na rachunkach prowadzonych na dzień 13 stycznia 2018 r. oraz na rachunkach otwartych od 13 stycznia 2018 r. do dnia poprzedzającego dzień przekazania zestawienia.
3. informacji o kontach oszczędnościowych i oszczędnościowo-rozliczeniowych osób fizycznych, niebędących rachunkami podmiotów kwalifikowanych.

W STIR – na podstawie zestawień i informacji z sektora bankowego oraz danych uzyskanych z Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników, przy wykorzystaniu specjalnie opracowanych algorytmów – ustalany jest automatycznie wskaźnik ryzyka wykorzystywania banków i SKOK-ów do popełniania wyłudzeń skarbowych. Izba rozliczeniowa ma obowiązek niezwłocznie powiadomić o wskaźniku ryzyka Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (Szefa KAS). Szef KAS otrzymuje również od niej przynajmniej raz dziennie – także w soboty, niedziele i święta będące dniami ustawowo wolnymi od pracy – informacje o rachunkach podmiotów kwalifikowanych prowadzonych i otwieranych przez banki o SKOK-i oraz o transakcjach dokonywanych z udziałem tych rachunków.

Jak długo trwa blokada?

Szef KAS zyskał prawo do nakazania bankowi lub SKOK-owi – w formie postanowienia – blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego na okres nie dłuższy niż 72 godziny. Skutkiem blokady jest uniemożliwienie dysponowania i korzystania ze zgromadzonych na nim środków pieniężnych. Takie działania mogą być podjęte, jeżeli posiadane informacje, w szczególności wynik analizy ryzyka wskazują, że dany podmiot może wykorzystywać działalność sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych lub do czynności do nich zmierzających, np. oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania czy firmanctwa. Blokada konta może być przedłużona na oznaczony czas, nie dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli zajdzie obawa, że podmiot nie wykona istniejących lub mających powstać zobowiązań podatkowych przekraczających równowartość w walucie polskiej 10.000 euro.

Gdy Szef KAS podejmie decyzję o blokadzie rachunku, informacje o tym postanowieniu otrzyma również właściwy naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego oraz prokurator.

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.