Pakiet SLIM_VAT od 1 stycznia 2021 r. – faktury korygujące i odliczanie podatku naliczonego

Ustawa z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz.2419) wprowadziła rozwiązania w zakresie uproszczenia rozliczania przez podatników podatku od towarów i usług – tzw. pakiet Slim VAT (Simple Local And Modern VAT) oraz rozwiązania o charakterze doprecyzowującym i uzupełniającym w stosunku do niektórych konstrukcji prawnych w podatku od towarów i usług.

1. Zasady ujmowania faktur korygujących In minus

a) korekta na zmniejszenie u sprzedawcy

Do końca 2020 r., sprzedawca, który wystawił fakturę korygującą na zmniejszenie w stosunku do faktury z wykazanym podatkiem, dokonywał obniżenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w deklaracji podatkowej za okres, w którym nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę, pod warunkiem posiadania przez podatnika potwierdzenia otrzymania jej przez nabywcę.

Od 1 stycznia 2021 r. podatnik może dokonać obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego już w momencie wystawienia faktury korygującej. Muszą być jednak spełnione łącznie trzy nowe warunki:

sprzedawca musi posiadać dokumentację, z której będzie wynikać, że uzgodnił z nabywcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania określone w fakturze korygującej, oraz
warunki obniżenia wynikające z dokumentacji zostały spełnione, a także
faktura korygująca jest zgodna z posiadaną dokumentacją.

Kluczowe znaczenie mają zatem faktyczne ustalenia między kontrahentami. Uzgodnienie warunków oznacza zgodne oświadczenie woli obydwu stron, wobec czego również nabywca powinien być w posiadaniu dokumentacji. Jako przykład dokumentacji w uzasadnieniu do nowelizacji podano m. in.: dokumenty handlowe, w tym aneksy do umów, korespondencję handlową w tym emaile, dowody zapłaty, dokumenty kompensaty itp., jeśli potwierdzają, że obie strony transakcji znają i akceptują zmienione warunki transakcji. Jest to katalog otwarty, co wskazuje na możliwość wykorzystania również innych dokumentów potwierdzających uzgodnienie warunków.

Aby rozliczyć taką fakturę korygującą, dokumentacja musi być zgromadzona do końca okresu rozliczeniowego, czyli do końca miesiąca, w którym faktura korygująca została wystawiona. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, sprzedawca nie posiada takiej dokumentacji potwierdzającej, obniżenia podstawy opodatkowania może dokonać za ten okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyska.

Nowe przepisy dotyczą faktury korygujących wystawionych od 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z art.13 nowelizacji w przypadku faktur korygujących wystawionych po dniu 31 grudnia 2020 r. podatnicy podatku od towarów i usług w okresie do dnia 31 grudnia 2021 r. mogą stosować przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, jeżeli wybór stosowania tych przepisów zostanie uzgodniony na piśmie pomiędzy dostawcą towarów lub świadczącym usługi, a ich nabywcą, przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w roku 2021 r.

b) korekta na zmniejszenie u nabywcy

Po stronie podatku naliczonego do końca 2020 r. nabywca był obowiązany do zmniejszenia podatku w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę korygującą.

Od 1 stycznia 2021 r. zgodnie z art.86 ust. 19a nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały uzgodnione z dostawcą towarów lub usługodawcą, jeżeli przed upływem tego okresu rozliczeniowego warunki te zostały spełnione.

W przypadku gdy warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały spełnione po upływie okresu rozliczeniowego, w którym warunki te zostały uzgodnione, nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki te zostały spełnione.

2. Zasady ujmowania faktur korygujących In plus

a) korekta na zwiększenie u sprzedawcy

W wyniku nowelizacji został dodany art.29a ust.17 ustawy o VAT. Potwierdza on dotychczasową praktykę zwiększania przez sprzedawców podstawy opodatkowania i podatku należnego w okresie rozliczeniowym powstania przyczyny korekty.

jeżeli korekta spowodowana jest przyczynami powstałymi już w momencie wystawienia faktury pierwotnej, to powinna ona zostać rozliczona w deklaracji podatkowej za okres, w którym została wykazana faktura pierwotna;
w sytuacji, gdy korekta jest spowodowana przyczynami zaistniałymi po dokonaniu sprzedaży (przykładowo zaistniały nowe okoliczności transakcji skutkujące zwiększeniem podstawy opodatkowania), korekta powinna być dokonana w deklaracji podatkowej za miesiąc, w którym wystawiono fakturę korygującą. (w fakturze pierwotnej podatek należny został wykazany w prawidłowej wysokości, natomiast przyczyna korekty powstała później i nie była możliwa do przewidzenia w momencie wystawienia faktury pierwotnej).

Natomiast w przypadku eksportu towarów i WDT zwiększenie to może być dokonywane nie wcześniej niż w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wykazane zostały te transakcje.

W przypadku faktur korygujących „in plus” ustawodawca nie wymaga, aby podatnik dysponował dokumentacją potwierdzającą uzgodnienia między kontrahentami.

b) korekta na zwiększenie u nabywcy

Dla nabywcy nie przewidziano, tak jak do końca 2020 r., szczególnych zasad odliczania VAT z takiej faktury korygującej „in plus”. Obowiązują zasady ogólne odliczania podatku naliczonego. Czyli nabywcy mogą odliczyć VAT z faktury korygującej in plus za miesiąc w którym ją otrzymano, zakładając że obowiązek podatkowy u sprzedawcy już powstał lub w kolejnych okresach rozliczeniowych.

3. Termin odliczania podatku naliczonego przez nabywcę

Do końca 2020 r., jeśli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w miesiącu otrzymania faktury (pod warunkiem powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy), mógł obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Upływ tego dwumiesięcznego terminu wiązał się z brakiem możliwości odliczenia przez podatnika podatku naliczonego „na bieżąco”, co z kolei oznaczało, że konieczne było dokonanie korekty deklaracji podatkowej a okres rozliczeniowy otrzymania faktury.

Z dniem 1 stycznia 2021 r. zmianie uległ art. 86 ust. 11 ustawy o VAT. Nowe regulacje umożliwiają podatnikowi, który nie dokonał odliczenia VAT w rozliczeniu za pierwszy okres rozliczeniowy (za który przysługiwało mu to prawo), dokonanie tego odliczenia za jeden z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych. Zmiana wydłuża podatnikom rozliczającym się miesięcznie efektywnie czas na dokonanie odliczenia łącznie do 4 miesięcy. Podatnicy rozliczający się kwartalnie nadal będą mogli dokonywać odliczenia za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.