Polski Ład 1.0 zlikwidował od 1 stycznia 2022 r. możliwość wspólnego rozliczenia się z dzieckiem. Wprowadził w zamian ulgę, która miała polegać na odliczeniu od podatku samotnego rodzica 1500 zł rocznie niezależnie od wysokości dochodów. Zmiana ta od początku budziła kontrowersje ze względu na jej uzasadnienie. Zastąpienie preferencyjnego opodatkowania dochodów jednolitą dla wszystkich podatników ulgą 1500 zł zostało odebrane przez samotnych rodziców jako niekorzystne i podatkowo dyskryminujące dla ich niepełnych rodzin.

Biorąc pod uwagę znaczące podwyższenie kwoty wolnej od podatku od 1 stycznia 2022 r. do kwoty 30 000 zł, preferencyjny sposób wspólnego opodatkowania w porównaniu do ulgi 1 500 zł jest znacznie bardziej korzystnym rozwiązaniem dla osoby samotnie wychowującej dzieci.

Ustawa nowelizująca Polski Ład 2.0 uchyla z mocą wsteczną przepis uprawniający osoby samotnie wychowujące dzieci do pomniejszenia podatku o kwotę 1 500 zł (art.27ea),
a jednocześnie przywraca preferencję w postaci wspólnego rozliczania się tej kategorii podatników z dziećmi od 1 stycznia 2022 r.

Sposób opodatkowania na zasadzie wspólnego rozliczenia z dzieckiem osoby samotnie wychowującej dzieci nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Jest to przepis wprowadzony od 1 stycznia 2022 r. który ustanawia  dodatkowy ustawowy warunek wspólnego rozliczenia z dzieckiem.

W przypadku wspólnego z dzieckiem rozliczenia osoby samotnie wychowującej dzieci podatek może być  określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. Dzięki takiemu rozliczeniu kwota wolna od podatku jest wykorzystywana dwukrotnie, tak jak przy wspólnym opodatkowaniu małżonków.

W rezultacie w 2022 r. wspólne rozliczenie samotnego rodzica z dzieckiem ma być jeszcze bardziej korzystne niż dotychczas, ponieważ będzie można podwójnie skorzystać z kwoty wolnej, która została podniesiona Polskim Ładem do 30 tys. zł.

Podwójną kwotę wolną można uwzględniać już przy zapłacie zaliczek w trakcie 2022 r.  
W tym celu podatnik musi złożyć płatnikowi oświadczenia o zamiarze korzystania z preferencyjnego opodatkowania dochodów.

Podwyższenie limitu zarobków pełnoletniego uczącego się dziecka od 1 stycznia 2022 r.

Kolejną korzystną zmianą jest podwyższenie limitu zarobków, jakie może osiągnąć pełnoletnie uczące się dziecko, aby rodzice nie utracili preferencji. Kwota ta ma być zmienna i wynosić dwunastokrotność renty socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Przypomnijmy, że od marca 2022 r. renta socjalna wynosi 1338,44 zł, zatem jej dwunastokrotność to 16 061,28 zł. Obecny limit zarobków dziecka to zaledwie 3089 zł.

Kwota ta jest ważna, aby ustalić prawo rodzica do wspomnianego już preferencyjnego opodatkowania dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, a także do skorzystania:

1. ze zwolnienia w ramach ulgi zero PIT dla rodziców co najmniej czwórki dzieci,
2. z podatkowej ulgi na dzieci (odliczenie od podatku określonej kwoty na dziecko).

Preferencje te przysługują podatnikom wychowującym dzieci małoletnie i dorosłe, ale otrzymujące zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną – bez względu na wysokość ich rocznych dochodów, oraz pełnoletnie uczące się dzieci do ukończenia 25. roku życia.

W tym ostatnim przypadku obowiązuje limit (do końca 2021 r.  3089 zł; od 1 stycznia 2022 r. 16 061,28 zł), który określa kwotę łącznych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej lub 19-proc. podatkiem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji), pochodnych instrumentów finansowych, lub przychodów zwolnionych w ramach tzw. ulgi dla młodych (art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT) lub ulgi na powrót (art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o PIT). Nie uwzględnia się przy tym renty socjalnej. Jeżeli limit zostanie przekroczony, rodzic może stracić prawo do ulg lub wspólnego rozliczenia.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.