Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy – preferencje podatkowe PIT i CIT

/w /Autor

Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022, poz. 583, dalej: ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy) przewiduje preferencje podatkowe dla podmiotów niosących pomoc, jak również korzystających z tej pomocy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).

Są to regulacje w zakresie preferencyjnego (kosztowego i przychodowego) rozliczenia darowizn, których celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy przekazanych określonym podmiotom.

1. Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów darowizn przeznaczanych na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy

a) Kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy/praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy.

Koszty te muszą być poniesione na rzecz:

  • organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,
  • jednostek samorządu terytorialnego,
  • Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
  • podmiotów wykonujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.

Warunkiem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów jest to, aby koszty wytworzenia lub cena nabycia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.

Nie podlegają rozliczeniu jako koszty uzyskania przychodów darowizny przeznaczone na cele związane z przeciwdziałaniom skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy przekazane bezpośrednio osobom fizycznym.

b) Kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia (np. nieodpłatne użyczenie mieszkania), którego celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, realizowanego w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.

Świadczenia te muszą być realizowane na rzecz 4 grup podmiotów wskazanych ww. pkt a).

Warunkiem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów jest to, aby świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.

Nie podlegają rozliczeniu jako koszty uzyskania przychodów wydatki poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia na cele związane z przeciwdziałaniom skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy realizowane bezpośrednio na rzecz osób fizycznych.

2. Wyłączenie z przychodów darowizn otrzymanych przez podmioty wymienione w ww. pkt 1)

Przychodem nie są wartości darowizn oraz nieodpłatnych świadczeń przekazanych na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy (o których mowa w art. 52zg ustawy o PIT i art. 38x ustawy o CIT) otrzymanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. przez podatników, tzn.:

  • organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,
  • jednostek samorządu terytorialnego,
  • Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
  • podmiotów wykonujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.

W związku z powyższym, jeżeli podmiot komercyjny otrzymuje od innego podmiotu komercyjnego darowiznę przeznaczoną na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, to nie będzie ona korzystało z ww. preferencji podatkowej. Wówczas wartość ww. darowizn oraz nieodpłatnych świadczeń będzie stanowiła przychód.

3. Zwolnienie od podatku dochodowego świadczeń pieniężnych dla osób fizycznych i podmiotów podlegających pod CIT z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy

Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy wprowadza na gruncie ustaw podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych zwolnienie od podatku dochodowego dla świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 13 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Są to świadczenia pieniężne, które mogą być wypłacane każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz obywatelom posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Świadczenia te mogą być przyznawane na wniosek ww. podmiotu, na okres nie dłuższy niż 60 dni. Okres wypłaty świadczenia może być przedłużony w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Wysokość przedmiotowego świadczenia ustalona została w §2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 marca 2022 r. w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i przedłużania jego wypłaty (Dz.U. 2022, poz. 605) i wynosi 40,00 zł za osobę dziennie.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Ulga na działalność kulturalną, sportową i naukową od 1 stycznia 2022 r.

/w /Autor

W ramach pakietu Polski Ład przewidziano wprowadzenie tzw. ulgi sponsoringowej (ulga CSR – ang. Corporate Social Responsibility, społeczna odpowiedzialność biznesu) dla podatników wspierających działalność sportową, działalność kulturalną oraz szkolnictwo wyższe i naukę. Celem nowelizacji jest zachęta do szerszego wspierania i zwiększenia wydatków na finansowanie tych dziedzin życia społeczno-gospodarczego.

Zakres podmiotowy ulgi sponsoringowej

Zgodnie z art. 26ha ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą może odliczyć od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1 lub art. 30c ust. 2, kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność:

  1. sportową,
  2. kulturalną w rozumieniu Ustawy z dnia 25 października 1991 roku o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej,
  3. wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę

– przy czym kwota odliczenia nie może przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Ulga sponsoringowa jest przeznaczona wyłącznie dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowujących działalność według skali podatkowej, jak i podatkiem liniowym.

Ulga sponsoringowa nie przysługuje zatem podatnikom uzyskującym przychody z innych źródeł.

Ulga sponsoringowa przysługuje również podatnikom podatku dochodowego od osób prawnych, ale tylko jako odliczenie od dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych

Warunki zastosowania ulgi sponsoringowej

Eksperci podkreślają, że ulga sponsoringowa dotyczy wydatków uznawanych za koszty uzyskania przychodów. Nie może to być więc prosta darowizna, bo jej nie można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów (przysługuje na nią odrębne odliczenie od dochodu, przewidziane w ustawie o PIT i ustawie o CIT). Odliczenie od podstawy obliczenia podatku w ramach ulgi dotyczy kwoty 50% kosztów uzyskania przychodów. Wydatek poniesiony przez sponsora musi więc mieć na celu osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Może nim być wydatek na cele reklamowe lub promocyjne. Ważne jest też, aby ze sponsorem podpisać umowę. Warunkiem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na sport, kulturę i naukę jest zatem wzajemność świadczeń.

Aby zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodów i jednocześnie skorzystać z ulgi sponsoringowej muszą być spełnione łącznie 2 warunki

  1. wydatek musi mieć związek z osiągnięciem, zachowaniem albo zabezpieczeniem przychodów, a zatem mus i być poniesiony w związku z otrzymaniem w zamian określonej usługi np. reklamowej – nie może mieć charakteru darowizny
  2. aby skorzystać z ulgi na sponsoring musi być wydatkowany na ściśle określone cele wynikające z . art.18ee CIT, art. 26ha PIT i to powinno wynikać z umowy albo oświadczenia otrzymującego te pieniądze.

Działalność sportowa

Za koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność sportową uznaje się koszty poniesione na finansowanie:

1) klubu sportowego, o którym mowa w art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, na realizację celów wskazanych w art. 28 ust. 2 tej ustawy w szczególności na:

  • realizację programów szkolenia sportowego,
  • zakup sprzętu sportowego,
  • pokrycie kosztów organizowania zawodów sportowych lub uczestnictwa w tych zawodach,
  • pokrycie kosztów korzystania z obiektów sportowych dla celów szkolenia sportowego,
  • sfinansowanie stypendiów sportowych i wynagrodzenia kadry szkoleniowej

2) stypendium sportowego;

3) imprezy sportowej, niebędącej masową imprezą sportową, o której mowa w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2171).

Działalność kulturalna

Za koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność kulturalnąuznaje się koszty poniesione na finansowanie:

1) instytucji kultury wpisanych do rejestru prowadzonego na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej;

2) działalności kulturalnej realizowanej przez uczelnie artystyczne i publiczne szkoły artystyczne.

Działalność wspierająca szkolnictwo wyższe i naukę

Za koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę uznaje się koszty poniesione na:

1) stypendia, o których mowa w:

a) art. 97 i art. 213 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,

b) art. 283 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669, z późn. zm.);

2) finansowanie zatrudnionemu przez podatnika pracownikowi opłat, o których mowa w art. 163 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, określonych w umowie zawartej pomiędzy podmiotem prowadzącym kształcenie a osobą podejmującą kształcenie;

3) finansowanie wynagrodzeń, wraz z pochodnymi, studentów odbywających u podatnika staże i praktyki przewidziane programem studiów;

4) sfinansowanie studiów dualnych, o których mowa w art. 62 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, na konkretnym kierunku studiów, w tym koszty praktyk;

5) wynagrodzenie wypłacane w okresie 6 miesięcy od dnia zatrudnienia przez podatnika organizującego praktyki zawodowe dla studentów danej uczelni pracownikowi będącemu absolwentem studiów w tej uczelni zatrudnionemu za pośrednictwem akademickiego biura karier, prowadzonego przez tę uczelnię.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Ulga dla klasy średniej

/w /Autor

Z dniem 1 stycznia 2022 r., w wyniku wdrożenia rozwiązań tzw. Polskiego Ładu wprowadzono do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych możliwość rozliczenia tzw. ulgi dla klasy średniej.

Ulga polega na odliczeniu od dochodu kwoty, która jest ustalana indywidualnie w oparciu o wysokość uzyskanych przychodów.

Kto może skorzystać z ulgi dla klasy średniej?

Ulga dla klasy średniej dotyczy przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej oraz pracowników (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy), jeżeli osiągane przez nich przychody (dochody dla działalności) podlegające opodatkowaniu w danym roku podatkowym mieszczą w przedziale:

  1. od 68.412 zł do 102.588 zł (I próg ulgi) – wartość ulgi wynosi wówczas od 23 zł do 13.452 zł odliczenia od podstawy opodatkowania, a więc podatnik zapłaci wówczas rocznie od 3,91 zł do 2.286,84 zł mniej podatku dochodowego (wraz ze wzrostem wynagrodzenia kwota ulgi rośnie);
  2. od 102.588 zł do 133.692 zł (II próg ulgi) – wartość ulgi wynosi wówczas od 13.452 zł  do 15 zł odliczenia od podstawy opodatkowania, co oznacza, że korzyść podatnika wyniesie od 2.286,84 zł do 2,64 zł (wraz ze wzrostem wynagrodzenia kwota ulgi maleje).

Ulga nie dotyczy przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym i podatkiem zryczałtowanym, a także innych podatników opodatkowanych skalą podatkową (zleceniobiorców, wykonawców umów o dzieło, emerytów, otrzymujących zasiłki z ubezpieczenia społecznego, uzyskujących wynagrodzenia z tytułu kontraktów menedżerskich albo z tytułu powołania).

Ulga dla klasy średniej a zaliczki na podatek dochodowy

Przedsiębiorca:

Zastosowanie mają limity roczne ale ulgę można stosować już na poziomie zaliczek miesięcznych albo kwartalnych. W przypadku przedsiębiorców rozliczającym ulgę jest sam podatnik, który odlicza ulgę od dochodu osiągniętego od początku roku podstawiając aktualne dane w ujęciu narastającym do dwóch wzorów. Przedsiębiorca, który rozlicza się na podstawie zaliczek uproszczonych, w ciągu roku z ulgi nie skorzysta. W zeznaniu rocznym będzie miał do niej prawo jeśli spełni warunki do ulgi. Podobnie przedsiębiorca, która na etapie kalkulacji zaliczek nie uwzględnia ulgi – może ją odliczyć w zeznaniu rocznym, jeśli przysługuje mu takie prawo.

Pracownik:

W przypadku pracowników ulgę rozlicza pracodawca jak płatnik podatku PIT  w ujęciu miesięcznym, a po zakończeniu roku podatkowego pracownik składając zeznanie stosuje ulgę przy zastosowaniu limitów rocznych. Pracodawca jest zobowiązany uwzględniać ulgę dla klasy średniej, kalkulując co miesiąc wysokość zaliczki na podatek PIT w każdym przypadku, gdy miesięczny przychód ze stosunku pracy pracownika mieści się w przedziale pomiędzy:

5.701 zł i 8.549 zł (I próg ulgi) lub

8.549 zł i 11.141 zł (II próg ulgi).

Ulga w skali miesiąca będzie miała wpływ na kwotę netto wynagrodzenia pracownika w skali miesiąca od 20 gr. do ponad 190 zł. w zależności od poziomu przychodu miesięcznego.

Przychodami ze stosunku pracy są, oprócz świadczeń pieniężnych, również świadczenia rzeczowe oraz nieodpłatne (np. PPK w części finansowanej przez pracodawcę, pakiety medyczne, dodatkowe ubezpieczenia).

W kwocie przychodów nie uwzględnia się jednak przychodów zwolnionych oraz zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, w tym również w sytuacji, gdy są one wypłacane przez zakłady pracy.

W trakcie roku pracodawca przy obliczaniu zaliczek na podatek jest zobowiązany do stosowania ulgi w przypadku kiedy miesięczne przychody pracownika mieszczą się w przedziale od 5.701 zł do 11.141 zł, dlatego pracownik nie musi składać wniosku do płatnika o stosowanie tej ulgi.

Natomiast jeżeli pracownik nie chce, aby pracodawca stosował ulgę dla klasy średniej w trakcie roku, powinien złożyć wniosek do pracodawcy o niestosowaniu ulgi dla klasy średniej.

Pracownik taki wniosek składa odrębnie dla każdego roku podatkowego. Ulga przestanie być stosowana przez płatnika najpóźniej od następnego miesiąca po złożeniu wniosku

Ulga dla klasy średniej uwzględniana w miesięcznych zaliczkach nie ma charakteru definitywnego – oznacza to, że nawet jeżeli pracownik w trakcie roku jest uprawniony do ulgi w miesięcznych zaliczkach, to nie oznacza, że dokonując rozliczenia rocznego z tej ulgi skorzysta. Może się też okazać, że ulga naliczona przez pracodawcę w ujęciu miesięcznym jest niższa lub wyższa od ulgi w skali roku.

Rezygnacja z ulgi dla klasy średniej w trakcie roku przez pracownika nie oznacza utraty prawa do skorzystania z niej po zakończeniu roku w zeznaniu rocznym. Prawo to przysługuje jednak wyłącznie po spełnieniu warunków zarówno w zakresie źródeł przychodów (przychody ze stosunku pracy i pozarolnicza działalność gospodarcza na skali podatkowej), jak i limitów rocznym w przedziale od 68.412 zł do 133.692 zł.

Zeznanie roczne małżonków a ulga dla klasy średniej

W przypadku wyboru przez małżonków wspólnego zeznania (jeśli małżonkowie spełniają warunki do złożenia takiego wspólnego zeznania), każdy z małżonków może odliczyć ulgę dla pracowników lub podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej obliczoną według wzorów prezentowanych powyżej od połowy sumy łącznych przychodów uzyskanych przez małżonków w roku podatkowym, przy czym takie uprawnienie przysługuje również wtedy, gdy jeden z małżonków nie osiąga żadnych dochodów.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.