3 miesiące na neutralne rozliczenie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i importu usług – niezgodne z Dyrektywą VAT

/w /Autor

18 marca 2021 r. został wydany bardzo korzystny wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-895/19, w którym TSUE zakwestionował obowiązujące w Polsce od 2017 r. przepisy o tzw. „szyku rozstawnym” w VAT należnym i naliczonym. Trybunał uznał, iż niezgodne z Dyrektywą VAT są polskie przepisy uzależniające prawo do „neutralnego” rozpoznania transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów od tego, aby VAT należny był wykazany w prawidłowej deklaracji podatkowej złożonej w terminie trzech kolejnych miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Zgodnie z wyrokiem polskie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług dotyczące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) nie mogą przenosić na podatnika ciężaru zapłaty VAT, gdy z tytułu zrealizowanej transakcji organom podatkowym nie należy się żadna danina. WNT jest – zgodnie z Dyrektywą VAT – czynnością, która ze swojej istoty pozostaje neutralna. Wprowadzenie przez polskiego ustawodawcę dodatkowego wymogu, który prowadzi do wykazania VAT należnego i naliczonego w dwóch różnych okresach rozliczeniowych oraz wynikającego z takiej prezentacji obowiązku zapłaty odsetek za zwłokę jest sprzeczne z istotną regulacji wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Zdaniem TSUE, artykuły 167 i 178 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą Rady 2010/45/UE z 13 lipca 2010 r., należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie stosowaniu przepisów krajowych, zgodnie z którymi wykonanie prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej (VAT) związanego z nabyciem wewnątrzwspólnotowym w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym VAT jest należny, jest uzależnione od wykazania należnego VAT w deklaracji podatkowej, złożonej w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Postępowanie przed TSUE dotyczyło interpretacji indywidualnej polskiego podatnika  – spółki, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonywała transakcji WNT na terytorium Polski. Ze względu na występowanie różnych  sytuacji np. opóźnienie w otrzymaniu faktury, czy błędne zaklasyfikowanie transakcji spółka wskazała, że nie zawsze jest w stanie wykazać podatek należny z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, złożonej w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. W takich przypadkach, spółka wykazywała VAT należny w drodze korekty deklaracji za okres w którym powstał obowiązek podatkowy. Według spółki prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu WNT występowało w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym został wykazany VAT należny, także wówczas, jeśli podatek należny od WNT był wykazywany w ramach korekty deklaracji po upływie ww. trzymiesięcznego terminu. Zdaniem spółki przepisy polskiej ustawy o VAT ograniczające prawo do odliczenia poprzez dodatkowe warunki w tym zakresie są niezgodne z Dyrektywą VAT.

Organ podatkowy wydał na rzecz spółki niekorzystną interpretację indywidualną, w której uznał jej stanowisko za nieprawidłowe. Spółka złożyła skargę do WSA w Gliwicach, który zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym o zgodność polskich przepisów o tzw. „szyku rozstawnym” z prawem Unii Europejskiej.

Trybunał uznał, że przepisy ustawy o VAT w zakresie tzw. „szyku rozstawnego”, które prowadzą do wykazania VAT należnego i naliczonego na transakcjach WNT w dwóch różnych okresach rozliczeniowych, co z kolei może wiązać się z koniecznością uiszczenia odsetek, są niezgodne z Dyrektywą VAT.

Jakie mogą być skutki wyroku dla polskich podatników?

Wyrok jest korzystny dla polskich podatników VAT, ponieważ pozwala na niestosowanie zakwestionowanych przepisów polskiej ustawy o podatku VAT w zakresie niezgodnym z Dyrektywą VAT oraz umożliwia im odzyskiwania odsetek zapłaconych w związku koniecznością wykazania VAT należnego i naliczonego dotyczących WNT i importu usług w różnych okresach rozliczeniowych.

Wyrok zapadł w sprawie dotyczącej stosowania spornych przepisów do transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jednak uniwersalny charakter tego wyroku daje argumenty by jego tezy stosować także do innych transakcji, które podlegają opodatkowaniu VAT na zasadach odwrotnego obciążenia, np. do importu usług lub dostawy towarów dla której podatnikiem jest nabywca.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Ulga rehabilitacyjna w rocznym zeznaniu podatników PIT

/w /Autor

W zeznaniu rocznym podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, który spełnia określone warunki, może skorzystać z odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne.

Podstawą prawną odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej jest art. art. 26 ust. 1 pkt 6, ust. 7a-7g ustawy o PIT oraz art. 11 ust. 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Z odliczenia ulgi rehabilitacyjnej mogą skorzystać podatnicy opodatkowujący dochody skalą podatkową (PIT-37 i PIT-36) oraz podatnicy zryczałtowanego podatku dochodowego (PIT-28). Odliczenie ulgi rehabilitacyjnej nie jest możliwe w przypadku podatników rozliczających się 19% podatkiem liniowym (PIT-36L).

Kto może korzystać z ulgi rehabilitacyjnej?

Z odliczeń w formie ulgi rehabilitacyjnej skorzysta osoba, która posiada:

  1. orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (stopień znaczny, umiarkowany i lekki) lub
  2. decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
  3. orzeczenie o niepełnosprawności, wydane na podstawie odrębnych przepisów, w przypadku gdy osoba ta nie ukończyła 16 roku życia.

Ilekroć w przepisach jest mowa o osobach zaliczonych do:

1) I grupy inwalidztwa – należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

a) całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo

b) znaczny stopień niepełnosprawności;

2) II grupy inwalidztwa – należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

a) całkowitą niezdolność do pracy albo

b) umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Wydatki, które można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej

Przepis art. 26 ust. 7a ustawy o PIT zawiera zamknięty katalog wydatków, które mogą być odliczane w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Wyróżnić możemy 3 rodzaje wydatków, które można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, są to:

A. wydatki nielimitowane odliczane na podstawie dokumentów stwierdzających ich wysokość:

  1. adaptacja i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  2. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  3. zakup i naprawa indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
  4. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  5. odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
  6. odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
  7. opieka pielęgniarska w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
  8. opłacenie tłumacza języka migowego;
  9. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
  10. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
  • osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego,
  • osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a;

B. wydatki limitowane do kwoty 2280 zł rocznie (nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość)

  1. opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa
  2. utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, przez osoby niewidome oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu;
  3. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł;

C. wydatki ponad limit 100 zł odliczane na podstawie dokumentów stwierdzających ich wysokość

  • wydatki na leki – w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo)

Warunki korzystania z ulgi rehabilitacyjnej

Aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, trzeba być podatnikiem, który osiągnął dochód. W związku z tym, jeżeli dochody podatnika nie pozawalają na odliczenie poniesionych przed podatnika wydatków w danym roku podatkowym nie będzie on miał możliwości ich odliczenia w zeznaniu podatkowym za kolejny rok czy kolejne lata.

Odliczeniu podlegają tylko te wydatki, które nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z ww. funduszy, odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Dokumentowanie wydatków

Wydatki wymienione w grupie A i C muszą być udokumentowane. Podatnik korzystający z ulgi powinien posiadać paragony, faktury, umowy lub inne dokumenty, które podczas ewentualnej kontroli pozwolą mu na udokumentowanie poniesionych wydatków. W przypadku wydatków wymienionych w grupie B, nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

  1. wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
  2. okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Opiekun osoby niepełnosprawnej a ulga rehabilitacyjna

Z odliczenia ulgi rehabilitacyjnej skorzystać może również podatnik, na którego utrzymaniu pozostają:

małżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha,

– jeżeli dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Do dochodów nie zalicza się alimentów na rzecz dzieci oraz zasiłku pielęgnacyjnego, świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji oraz jednorazowego świadczenia pieniężnego na rzecz emerytów i rencistów (13 emerytury). W 2020 r. kwota tego dochodu wynosi 14 400 zł. W takim przypadku dowody poniesienia kosztów mogą dotyczyć opiekuna (np. faktury mogą być wystawiane na jego imię i nazwisko).

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.

Jednorazowe rozliczanie straty w podatku dochodowym PIT i CIT

/w /Autor

1. Rok 2020 jest pierwszym rokiem podatkowym w którym podatnicy mają możliwość jednorazowego rozliczenia straty poniesionej
od 1 stycznia 2019 r. w ramach danego źródła przychodów,zamiast dotychczasowych pięciu lat.

2. W związku ze stanem epidemii COVID-19 w ramach Tarczy Antykryzysowej podatnicy, którzy ponieśli stratę w 2020 r., po spełnieniu określonych warunków, mogą ją rozliczyć wstecznie z dochodem roku 2019 poprzez dokonanie korekty zeznania podatkowego za ten rok.

1. Jednorazowe rozliczenie straty poniesionej od 1 stycznia 2019 r.

Możliwość rozliczenia straty w całości (do kwoty ustawowego limitu) dotyczy zarówno przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jak i rozliczających się na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie art.9 ust.3 ustawy o PDOF oraz z art.7 ust.5 ustawy o PDOP w brzmieniu obowiązującym od 1  stycznia 2019r., o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, podatnik może opcjonalnie, zgodnie ze swoim wyborem:

  • obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo
  • obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5.000.000 zł; nieodliczona kwota przekraczająca limit podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

Pierwszy sposób to funkcjonująca od dawna metoda odliczenia straty w ciągu 5 kolejno po sobie następujących lat podatkowych i bez przekroczenia w jednym roku 50% jej kwoty. Powoduje to konieczność rozliczenia straty w czasie w okresie co najmniej dwóch lat podatkowych.

Natomiast druga metoda zakłada, że stratę można odliczyć w jednym z 5 kolejnych następujących po sobie lat podatkowych jednorazowo – maksymalnie do wysokości 5.000.000 zł. Natomiast jeżeli strata będzie wyższa niż wskazany limit 5.000.000 zł, to nieodliczona w ten sposób kwota (nadwyżka) będzie mogła zostać rozliczona na ogólnych zasadach, tj. w pozostałych latach z tego 5-letniego okresu, ale z zastosowaniem limitu 50% odliczenia w jednym roku.

Te dwie równorzędne zasady odliczania straty podatkowej mają zastosowanie do strat powstałych począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po dniu 31 grudnia 2018 r.

To oznacza, że w przypadku kiedy rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy po raz pierwszy jednorazowo można rozliczyć stratę poniesioną w 2019 r. z dochodem osiągniętym w 2020 r. Dopiero w rozliczeniu rocznym składanym za 2020 r. przedsiębiorca, który wykazał stratę w 2019 r., może ją rozliczyć w całości, oczywiście o ile osiągnął wystarczająco wysoki dochód, pozwalający na zmniejszenie podstawy opodatkowania za 2020 r. o pełną kwotę straty z 2019 r.

W odniesieniu do strat poniesionych w latach 2015 – 2018 stosuje się zasady dotychczasowe, tj. o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty. Nie występuje w tym przypadku możliwość jednorazowego rozliczenia straty z dochodem jednego roku.

Możliwość dokonania jednorazowego rozliczenia straty (w ramach limitu 5.000.000 zł) ułatwia szybszą poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorcy, który z różnych przyczyn poniósł stratę (np. z powodu podjęcia ryzyka biznesowego czy też dokonania dużych nakładów inwestycyjnych). Pozwala to na obniżenie podatku w znacznym wymiarze już w kolejnym roku podatkowym, zamiast rozbijania rozliczenia na mniejsze kwoty i rozciągania go w czasie. Zwiększy także pewność przedsiębiorców, w tym również tych początkujących, co do „odzyskania” zainwestowanych wcześniej środków. Tym bardziej, że nie mają oni przecież gwarancji, iż w kolejnych kilku latach podatkowych uda im się osiągnąć dochody pozwalające na pełne rozliczenie straty lub w skrajnych przypadkach – że ich przedsiębiorstwo będzie dalej trwać. Odczują to zwłaszcza ci podatnicy, którzy osiągną dochód jedynie w jednym z 5 lat podatkowych następujących po roku, w którym wykazali rozliczaną stratę. Gdyby bowiem nie druga metoda jednorazowego odliczenia, to w ich przypadku, ze względu na brak dochodów w pozostałych latach, część poniesionej straty w ogóle nie zostałaby odliczona.

2. Możliwość wstecznego rozliczenia straty za 2020 r.

W 2020 r. mają szczególne zastosowanie art.52k ustawy o PDOF oraz art. 38f ustawy o PDOP wskazujące, że podatnicy, którzy z powodu COVID-19, w rozumieniu ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374 z późn. zm.):

1) ponieśli stratę w roku podatkowym 2020 (podatnicy PIT) albo w roku podatkowym, który rozpoczął się przed 1 stycznia 2020 r., a zakończy się po 31 grudnia 2019 r., lub rozpoczął się po 31 grudnia 2019 r., a przed 1 stycznia 2021 r (podatnicy CIT). oraz

2) uzyskali w roku podatkowym, o którym mowa w pkt 1, przychody niższe o co najmniej 50% od przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym pierwszy rok podatkowy, o którym mowa w pkt 1

– mogą jednorazowo obniżyć o wysokość tej straty, nie więcej jednak niż o kwotę 5.000.000 zł, dochód uzyskany w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym rok podatkowy, o którym mowa w pkt 1.

W przypadku upływu terminu do złożenia zeznania lub złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym dokonywane jest obniżenie na podstawie ust. 1, podatnik składa korektę zeznania. Złożenie korekty zeznania za 2019 r. jest możliwe po ostatecznym ustaleniu straty za 2020 r.

Ewa Stolarczyk, Abak S.A.