7 grudnia 2020 r. został opublikowany wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w polskiej sprawie dotyczącej ulgi na złe długi w podatku od towarów i usług. Wyrok zapadł 15 października 2020 r. (w sprawie C-335/19), ale dopiero teraz został opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE (2020/C 423/10).
Zgodnie z art.89a ustawy o podatku od towarów i usług podatnik
może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy
towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności,
których nieściągalność została uprawdopodobniona. Nieściągalność wierzytelności
uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została
uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu
terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Orzeczenie TSUE ma istotne znaczenie dla wierzycieli, którzy nie
dostali zapłaty od dłużnika i chcą skorzystać z możliwości obniżenia podatku
należnego VAT od niezapłaconych faktur. Wynika z niego, że wyrejestrowanie, upadłość, restrukturyzacja dłużnika, a nawet jego
likwidacja nie przeszkadzają w odzyskaniu VAT przez wierzyciela, który nie
otrzymał zapłaty. W tym zakresie TSUE uznał polskie przepisy za niezgodne z
dyrektywą VAT.
Polska ustawa w art.89a daje bowiem wierzycielowi możliwość
skorzystania z ulgi na złe długi m.in. pod warunkiem, że na dzień poprzedzający
złożenie przez niego korekty deklaracji dłużnik nie znajduje się w trakcie
postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego ani w trakcie likwidacji.
Trybunał orzekł również, o niezgodności z dyrektywą innych
warunków zastosowania ulgi przez wierzyciela:
- by w dniu dostawy towaru lub
świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty
deklaracji podatkowej przez wierzyciela dłużnik był zarejestrowany jako
czynny podatnik VAT, oraz
- by wierzyciel w dniu
poprzedzającym złożenie deklaracji był nadal zarejestrowany jako czynny
podatnik VAT.
Podatek od niezapłaconych należności mogą odzyskać po wyroku TSUE
potencjalnie wszyscy podatnicy, którzy dotychczas nie mogli tego robić albo
którym wprost tego odmówiono na podstawie polskiej ustawy o VAT. Wyrok stwarza
także możliwość korekty deklaracji przez tych, którzy do tej pory nie wykazali
ulgi na złe długi, a którym wciąż jeszcze to prawo przysługuje tzn. nie upłynęły
dwa lata od końca roku w którym został wystawiona faktura.
Wyrok TSUE może być podstawą do korekty rozliczeń dla:
- wierzycieli, będących czynnymi
podatnikami VAT, których dłużnicy utracili status podatnika VAT czynnego,
zostali zlikwidowani lub objęci postępowaniem restrukturyzacyjnym lub
upadłościowym, a nawet już nie istnieją,
- byłych podatników – wierzycieli,
którzy utracili status czynnego podatnika VAT, a nie skorzystali
dotychczas z ulgi na złe długi wobec swoich dłużników (czynnych podatników
VAT lub wykreślonych, a także takich, którzy ogłosili upadłość lub są w
trakcie restrukturyzacji).
Działania, które należy podjąć, zależą od tego, czy wierzyciel
występował już wcześniej (jeszcze przed wyrokiem TSUE) o ulgę na złe długi i na
jakim etapie zakończyły się jego starania, czy tego w ogóle jeszcze nie robił.
Jeśli wierzyciel zastosował ulgę na złe długi, ale otrzymał
negatywną decyzję organu, która się uprawomocniła lub uprawomocnił się wyrok
sądu administracyjnego, w którym sąd przyznał rację skarbówce, to wierzyciel
musi wystąpić z wnioskiem o wznowienie postępowania
Na wznowienie postępowania
podatkowego podatnik ma miesiąc od daty publikacji wyroku TSUE Termin
upływa więc 7 stycznia 2021 r.
Na wznowienie postępowania sądowo-administracyjnego
podatnik ma 3 miesiące od daty publikacji wyroku TSUE Termin upływa więc 8 marca
2021 r.
Jeżeli wierzyciel nie skorzystał dotychczas z ulgi na złe długi w
stosunku do dłużników w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego,
upadłościowego ani w trakcie likwidacji powinien:
- znaleźć niezapłacone faktury wystawione na rzecz podatników czynnych,
- sprawdzić, czy należność nie została zbyta,
- sprawdzić, czy upłynęło już 90 dni od terminu płatności,
- sprawdzić, czy nie upłynęły dwa lata od końca roku, w którym faktury zostały wystawione,
- dokonać korekty w odpowiedniej deklaracji podatku VAT w okresie, w którym upłynął 90. dzień od upływu terminu płatności.
Niezbędne jest także sprawdzenie, czy złożenie korekty nie
spowoduje powstania nadpłaty podatku, a więc również konieczności złożenia
wniosku o stwierdzenie nadpłaty i jej zwrot. Ci, który złożą taki wniosek w ciągu
30 dni od dnia publikacji wyroku TSUE (a więc w terminie do 6 stycznia 2021 r.)
dostaną pełne oprocentowanie, tj. od dnia zapłaty podatku do dnia, w którym
zostanie on im zwrócony.
Jeżeli natomiast wniosek zostanie złożony później, wówczas
oprocentowanie zostanie naliczone jedynie do 30. dnia od daty publikacji wyroku.
Ewa Stolarczyk, Abak S.A.