Od 1 września 2023 r. korzystna zmiana zasad wystawiania faktur zaliczkowych

Od 1 września 2023 r. bezpośrednio z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług  wynika, kiedy można zrezygnować z wystawiania faktur zaliczkowych i jakie dane musi zawierać faktura końcowa, gdy nie została wystawiona faktura zaliczkowa. Podatnicy mogą wystawiać jedną fakturę, gdy w tym samym miesiącu zostanie wpłacona zaliczka i będzie miała miejsce transakcja (dostawa towarów lub wykonanie usługi).

Kiedy występuje obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej?

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów i świadczenia usług. Taki obowiązek nie powstaje jedynie w sytuacji, gdy zaliczka została wpłacona na poczet:

  • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
  • czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT (czyli m.in. świadczenia usług najmu czy stałej obsługi prawnej i biurowej),
  • dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b ww. ustawy, tj. w momencie zaakceptowania płatności w rozumieniu art. 41a rozporządzenia 282/2011 (dot. przypadku gdy podatnik ułatwia poprzez użycie interfejsu elektronicznego sprzedaż na odległość towarów importowanych, a także dokonanie na terytorium UE wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość lub dostawy towarów na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem).

Stan prawny do końca sierpnia 2023 r.

Do 31 sierpnia 2023 r.,  mimo że przepisy ustawy o VAT nie przewidywały możliwości rezygnacji z wystawiania faktur zaliczkowych, organy pozwalały aby w przypadku, kiedy faktyczna dostawa towaru lub wykonanie usługi były realizowane w tym samym okresie rozliczeniowym co wpłata zaliczki, nie wystawiać faktury zaliczkowej. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 maja 2021 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.221.2021.1.SM) wskazywano, że sprzedawca:

(…) może zrezygnować z wystawienia faktury zaliczkowej i ograniczyć się do wystawiania faktury zawierającej elementy, o których mowa w art. 106e-106f ustawy o VAT, w której uwzględni całość dokonanej dostawy (łącznie z kwotą otrzymanej zaliczki lub zaliczek).

Zmiana przepisów od 1 września 2023 r.

Od 1 września 2023 r. zasady postępowania w przypadku, gdy zaliczka została wpłacona w tym samym miesiącu, w którym miała miejsce transakcja, zostały uregulowane w art. 106b ust. 1a ustawy o VAT.

Z przepisu tego wynika, że podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury zaliczkowej, jeżeli całość lub część zapłaty otrzymał w tym samym miesiącu, w którym dokonał czynności, na poczet których otrzymał całość lub część tej zapłaty. Jest to jednak wybór podatnika, czy rezygnuje on z wystawienia faktury zaliczkowej.

Sprzedawca, który w tym samym miesiącu otrzyma zaliczkę i dokona dostawy albo wykona usługę, może zrezygnować z wystawienia faktury zaliczkowej i wystawić wyłącznie fakturę końcową.

Przepis ten nie będzie miał zastosowania w przypadkach, dla których szczególne terminy wystawienia faktury określone są w art. 106i ust. 3-8 ustawy o VAT. Zatem, regulacja wynikająca z zapisów art. 106b ust. 1a ustawy o VAT dotyczy przypadków otrzymania zaliczki w tym samym miesiącu, w którym dokonano czynności związanych z tą zapłatą, jeśli termin wystawienia faktury jest określany na ogólnych zasadach, tj. nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano czynności (otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy).

Jakie elementy powinna zawierać faktura końcowa, gdy zrezygnowano z wystawienia faktury zaliczkowej?

Gdy podatnik zrezygnuje z wystawienia faktury zaliczkowej ze względu na wystąpienie transakcji w tym samym okresie rozliczeniowym co otrzymanie zaliczki, będzie musiał na fakturze końcowej podać datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi oraz datę otrzymania zapłaty, jeżeli taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury.

Jak z tego wynika, ustawodawca ograniczył do minimum dodatkowe informacje na fakturze końcowej.

Od 1 września 2023 r., w sytuacji, gdy podatnik nie wystawi faktury zaliczkowej, a tylko jedną fakturę końcową, to taka faktura będzie musiała zawierać datę otrzymania zapłaty, o ile taka data jest określona i jest inna niż data wystawienia faktury.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Korzystna zmiana stanowiska MF w sprawie uwzględniania straty podatkowej do celów daniny solidarnościowej

Ministerstwo Finansów przychyla się do stanowiska dotyczącego możliwości uwzględniania strat z lat ubiegłych przy ustalaniu podstawy obliczania daniny solidarnościowej. Resort finansów zajął w tej sprawie stanowisko w odpowiedzi z 27 lipca 2023 r. na interpelację poselską nr 42274. Ministerstwo wskazało, że podziela stanowisko wyrażane w orzecznictwie sądowo-administracyjnym w zakresie możliwości uwzględniania straty z lat ubiegłych przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Resort zapowiada też odpowiednie doprecyzowanie tych kwestii w objaśnieniach podatkowych z 28 sierpnia 2019 r. ws. stosowania przepisów o daninie solidarnościowej zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych aby wyeliminować pojawiające się wątpliwości interpretacyjne. Objaśnienia mają zostać uzupełnione o kwestie dotyczące możliwości uwzględniania strat z lat ubiegłych przy obliczeniu podstawy daniny.

Co to jest danina solidarnościowa?

Danina solidarnościowa dotycząca dochodów osób fizycznych została wprowadzona do polskiego systemu podatkowego 1 stycznia 2019 r. i stanowi dodatkowe obciążenie podatkowe. Danina wynosi 4 proc. od nadwyżki ponad 1 mln zł sumy dochodów uwzględnianych przy jej obliczaniu i pomniejszonych o przysługujące odliczenia. Została wprowadzona jako przedłożenie rządowe ustawą z dnia 23 października 2018 r. o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, której obecny tytuł to ustawa o Funduszu Solidarnościowym . Na podstawie art. 30h ust. 2 ustawy PIT2 , przy obliczaniu daniny solidarnościowej są uwzględniane łączne dochody podatnika będącego osobą fizyczną, opodatkowane skalą podatkową, podatkiem liniowym oraz podatkiem od dochodów kapitałowych.

Niekorzystne stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej

Zgodnie z art. 30h ust. 2 ustawy o PIT podstawę obliczenia daniny stanowi nadwyżka ponad 1 mln zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych we wskazanych przepisach, po ich pomniejszeniu o odliczone:

  • składki na ubezpieczenia społeczne,
  • część składki zdrowotnej u podatników liniowych (w 2023 r. nie więcej niż 10 200 zł),
  • kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 ustawy o PIT, odliczane od podstawy obliczenia podatku od dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej.

Problem wynika z tego, że w art. 30h ust. 2 ustawy o PIT nie ma słowa o odliczaniu podatkowej straty z lat ubiegłych. Dla organów podatkowych to koronny argument. Twierdzą, że skoro strata z lat ubiegłych nie została wymieniona w tym przepisie, to nie ma możliwości jej odliczenia.

Odpowiedź MF na interpelację poselską

Od dłuższego czasu powstało szereg wątpliwości, które rozbieżnie rozstrzygane są w orzecznictwie sądów administracyjnych. W szczególności dotyczy to możliwości uwzględnienia w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej strat z lat ubiegłych. Sądy odmawiając możliwości odliczenia straty przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej argumentują, że strata z lat ubiegłych nie została wymieniona w art. 30h ust. 2 ustawy PIT i przepis ten nie zawiera również odesłania do art. 9 tej ustawy.

W interpelacji poselskiej nr 42274 przywołano zarówno interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 listopada 2022 r., zgodnie z którą przy obliczaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej nie uwzględnia się strat z lat ubiegłych, gdyż nie zostały one wymienione w art. 30h ust. 2 ustawy o PIT (nr 0115-KDIT3.4011.691.2022.1.JG), jak również orzecznictwo sądów administracyjnych, w którym przyjmuje się, że przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę obliczenia daniny solidarnościowej uwzględnia się również straty z lat poprzednich. W ocenie sądów administracyjnych, gdyby intencją racjonalnego ustawodawcy było uniemożliwienie odliczenia straty z lat ubiegłych przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, to taka regulacja zostałaby wprost wskazana w przepisach ustawy PIT.

Minister Finansów podkreślił, że podziela stanowisko wyrażane w orzecznictwie sądowo-administracyjnym w zakresie możliwości uwzględniania straty z lat ubiegłych przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Zapewnił, że resort finansów podziela wykładnię Naczelnego Sądu Administracyjnego zaprezentowaną w wyrokach: z 19 lipca 2022 r. (sygn. akt II FSK 452/22), wyrok NSA z 7 grudnia 2022 r. (II FSK 1172/22).

Zapowiedział również, że w celu wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych objaśnienia podatkowe z 28 sierpnia 2019 r., dotyczące stosowania przepisów o daninie solidarnościowej zawartych w ustawie PIT, mają zostać uzupełnione o kwestię możliwości uwzględnienia strat z lat ubiegłych przy obliczeniu podstawy daniny solidarnościowej. Jednocześnie przywołana w interpelacji interpretacja indywidualna zostanie zweryfikowana w trybie art. 14e Ordynacji podatkowej.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Zmiany w PCC w zakresie transakcji dotyczących nieruchomości mieszkalnych

1. Zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych przy zakupie pierwszego mieszkania lub domu na rynku wtórnym od 31 sierpnia 2023 r.

31 lipca 2023 r. w Dzienniku Ustaw pod poz. 1463  opublikowana została ustawa z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw, która znosi obowiązek opłacania podatku PCC przy zakupie pierwszej nieruchomości mieszkalnej z rynku wtórnego.

Zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych przy zakupie pierwszego mieszkania lub domu na rynku wtórnym wchodzi w życie już po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw czyli 31 sierpnia 2023 r.

Zgodnie z nowymi przepisami zwolnieniem z podatku PCC objęta jest sprzedaż której przedmiotem jest:

  • prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
  • prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
  • spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,

jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.

Nowe prawo dodaje zatem jeden wyjątek dla osób, które co prawda mają już udział w nieruchomości, ale nie większy niż 50% i do tego musi być on nabyty w drodze dziedziczenia. Jeśli te wymagania są spełnione to można również skorzystać ze zwolnienia z podatku PCC przy zakupie pierwszego mieszkania lub domu.

W praktyce oznacza to, że kupujący pierwsze mieszkanie lub dom od 31 sierpnia 2023 r. będą mogli zaoszczędzić kwotę wynoszącą 2% jego wartości. Brak podatku PCC oznacza ograniczenie kosztów transakcyjnych związanych z zakupem mieszkania o około 1/4. Nadal w związku z taką transakcją należy zapłacić notariuszowi, pośrednikowi oraz wnieść opłaty sądowe lub te związane z zaciągnięciem kredytu hipotecznego.

Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje w momencie przeniesienia praw do danego lokalu, czyli kiedy nowy właściciel podpisze umowę w formie aktu notarialnego. Warto zatem zaczekać, o ile to możliwe, na podpisanie ostatecznego aktu notarialnego właśnie do 31 sierpnia 2023 r.

2. Wyższa stawka podatku od czynności cywilnoprawnych przy nabyciu szóstego
i kolejnych mieszkań

Nowelizacja z 26 maja 2023 r. wprowadza także inną zmianę podatkową, a mianowicie obowiązek zapłaty podwójnego podatku, tj. zarówno VAT, jak i 6-proc. PCC przy zakupie więcej niż pięciu mieszkań na jednej nieruchomości gruntowej (tj. począwszy od szóstego lokalu). Ta zmiana wejdzie w życie od 1 stycznia 2024 r.

Do ustawy o podatku PCC dodany został art. 7a, zgodnie z którym w przypadku, gdy kupujący nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, lub udziały w tych lokalach albo nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich, stawka podatku od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziału w takim lokalu, wynosi 6 proc.

W rezultacie w przypadku transakcji nabycia szóstego lub kolejnego lokalu mieszkalnego, wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, podatek od czynności cywilnoprawnych przy zakupie mieszkania z rynku wtórnego zostanie podwyższony z 2% do 6%.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Najem prywatny opodatkowany ryczałtem do przychodów. Od 1 lipca 2023 r. małżonkowie z wyższym limitem przychodów

W przypadku najmu prywatnego podatek zryczałtowany wynosi 8,5% przychodów do kwoty 100 tys. zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad tę kwotę. Do końca czerwca 2023 r.  limit 100 tys. zł dotyczył łącznie obojga małżonków. Zgodnie ze zmianą, która weszła w życie 1 lipca 2023 r., ale z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2023 r., każdy małżonek ma swój własny limit, tj. 100 tys. zł przychodu rocznie. A gdy małżonkowie zdecydują (złożą stosowne oświadczenie), że najem składników majątku będących przedmiotem wspólności małżeńskiej będzie w całości rozliczany przez jednego z nich,  limit przychodów opodatkowanych stawką 8,5% wyniesie 200 tys. zł. Zmieniony przepis dotyczy przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2023 r.

Do 30 czerwca 2023 r.

Na podstawie art. 12 ust. 13 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w przypadku osiągania przez małżonków przychodów z najmu prywatnego, kwota przychodów (limit 100 tys. zł), dotyczy łącznie obojga małżonków.

Z przytoczonej regulacji wynikało, że określony w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym limit przychodów w wysokości 100 tys. zł dotyczył łącznie obojga małżonków osiągających przychody z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, zawieranych poza działalnością gospodarczą. Nie jest istotne, czy przedmiot najmu należy do majątku wspólnego, czy do majątków odrębnych małżonków. Zatem limit przychodów w wysokości 100 tys. zł dotyczy łącznie obojga małżonków niezależnie od obowiązującego ustroju majątkowego.

Dodać należy, że przychody z najmu uzyskiwane przez małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, co do zasady podlegają odrębnemu opodatkowaniu. Wskazuje na to treść art. 12 ust. 5 i ust. 6 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Zgodnie z art. 12 ust. 5 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przychody z udziału w spółce w odniesieniu do każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku.
W razie braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.

Z przepisu art. 12 ust. 6 ww. ustawy wynika, że zasada, o której mowa w ust. 5, ma również zastosowanie do małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągających przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1a, chyba że złożą pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości przychodu przez jednego z nich.

Od 1 lipca 2023 r.

W myśl art. 8 pkt 1 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1059) art. 12 ust. 13 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne z 1 lipca 2023 r. otrzymał nowe brzmienie.

W przypadku małżonków, którzy złożyli oświadczenie określone w ust. 6, kwota przychodów, o której mowa w ust. 1 pkt 4, wynosi 200 tys. zł.

Stosownie do art. 29 ustawy zmieniającej art. 12 ust. 13 ustawy o ryczałcie w nowym brzmieniu ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2023 r.

Co oznacza ta zmiana dla małżonków?

Z nowego przepisu wynika, że każdy małżonek osiągający przychody z najmu prywatnego poza działalnością gospodarczą będzie ma w 2023 r. własny limit, tj. 100 tys. zł przychodu rocznie. A gdy małżonkowie zdecydowali (złożyli stosowne oświadczenie), że najem jest w całości rozliczany przez jednego z nich, jego limit  przychodów opodatkowanych stawką ryczałtu 8,5% wynosi 200 tys. zł.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego COVID-19 od 1 lipca 2023 r.

W związku z odwołaniem od 1 lipca 2023 r. stanu zagrożenia epidemicznego COVID-19 pracodawców przestały obowiązywać specjalne rozwiązania wprowadzone w związku z epidemią COVID-19.

Okresowe badania lekarskie

Na czas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii został zawieszony obowiązek kierowania pracowników na standardowe okresowe badania lekarskie zgodnie z Art. 12a ust. 1 ustawy o COVID-19

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego pracodawca ma obowiązek podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania tego stanu. Oznacza to, że pracodawcy i pracownicy będą mieli czas do 28 grudnia 2023 r. na wykonanie zaległych badań i uzupełnienie dokumentacji z tych badań w aktach osobowych.

Zawieszenie okresowych szkoleń BHP

Na podstawie art. 12e ust. 2 ustawy o COVID-19 możliwe było przeniesienie szkolenia okresowego BHP na czas po zakończeniu epidemii COVID-19. Takie rozwiązanie było dopuszczalne, jeżeli termin tego szkolenia wypadał w okresie:

  • obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
  • 30 dni od dnia odwołania ostatniego ze stanów zagrożenia epidemicznego albo epidemii.

Ustawa o COVID-19 wskazuje jednak czas na wykonanie zaległych szkoleń okresowych z zakresu BHP. Szkolenia należy wykonać maksymalnie w przeciągu 60 dni od dnia odwołania ostatniego ze stanów zagrożenia epidemicznego albo epidemii. W praktyce oznacza to, że pracodawcy będą mieli czas do 29 sierpnia 2023 r. na zorganizowanie szkoleń okresowych i uzupełnienie ich dokumentacji w aktach osobowych pracowników.

Urlop zaległy

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii COVID-19 obowiązywały szczególne zasady dotyczące udzielania zaległego urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z art. 15gc ustawy o COVID-19 pracodawca mógł udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, zaległego urlopu wypoczynkowego. Zasada ta dotyczyła 30 dni zaległego urlopu.

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego od 1 lipca 2023 r. oznacza, że ostatnim dniem w którym pracodawca mógł wysłać pracownika w tym trybie na przymusowy zaległy urlop wypoczynkowy, był 30 czerwca 2023 r. Jednak zakończenie obowiązywania tej regulacji niewiele zmienia w praktyce dla pracodawców, ponieważ po 30 czerwca 2023 r. pracodawca nadal może wysyłać pracownika na zaległy urlop, nawet jeśli ten nie wyraża na to zgody. Inna będzie jedynie podstawa takiego działania pracodawcy, ponieważ obecnie pracodawcy mogą wysyłać pracowników na zaległy urlop na zasadach obowiązujących w Kodeksie pracy, a także korzystając z od lat dominującej w orzecznictwie zasady, zgodnie z którą mają możliwość wysyłania pracowników na urlop wypoczynkowy bez uzyskiwania ich zgody (wyrok SN z 24 stycznia 2006 r., I PK 124/05, OSNP 2006/23–24/354).

Praca zdalna

Obowiązujące od 7 kwietnia 2023 r. przepisy Kodeksu pracy o pracy zdalnej wprowadziły możliwość jednostronnego powierzenia przez pracodawcę pracy zdalnej pracownikowi w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu. Dotyczy to jednak wyłącznie sytuacji, w której pracownik złoży bezpośrednio przed wydaniem polecenia pracy zdalnej oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy w tym trybie.

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego od 1 lipca 2023 r. oznacza, że od tego terminu nie obowiązuje w Polsce żaden ze stanów nadzwyczajnych czy epidemicznych, zatem pracodawcy nie mogą jednostronnie zlecać pracy zdalnej pracownikom. Każdorazowa chęć przejścia na pracę zdalną od 1 lipca 2023 r. wymaga indywidualnego porozumienia obu stron stosunku pracy lub funkcjonowania w zakładzie pracy porozumienia z organizacjami związkowymi bądź przedstawicielami pracowników lub regulaminu pracy.

Doręczenia korespondencji

Zasady dotyczące domniemania doręczenia awizowanej przesyłki pocztowej zostały zmienione od 18 kwietnia 2020 r. przez przepisy covidowe. Zgodnie z przepisami obowiązującymi na czas epidemii COVID-19 nieodebranych pism podlegających doręczeniu za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego, których termin odbioru określony w awizo przypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, nie można uznać za doręczone w czasie obowiązywania tych stanów oraz w ciągu 14 dni po ich zniesieniu (art. 98 ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2). Przepis przewiduje wyjątki od tej obowiązującej w trakcie epidemii COVID-19 zasady, lecz nie obejmują one korespondencji dotyczącej stosunków pracy.

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego oznacza, że z 15 lipca 2023 r. wszystkie przesyłki, które na podstawie przepisów covidowych nie mogły zostać uznane za skutecznie doręczone przez podwójne awizowanie, nabiorą właśnie takiego statusu. Oznacza to, że pracodawcy mogą powrócić do wcześniejszych praktyk wysyłania korespondencji, w tym rozwiązań umów o pracę bez wypowiedzenia czy świadectw pracy za pośrednictwem poczty, nie obawiając się, że przesyłka nie zostanie skutecznie doręczona.

Orzeczenia o niepełnosprawności

Ustawa covidowa wydłużyła ważność orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, wydanych na czas określony, na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, których ważność upłynęła w okresie 90 dni, licząc do 7 marca 2020 r., i których ważność upłynęła od 8 marca 2020 r. Są one ważne do upływu 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.

Ustawą z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 852) art. 15h ustawy covidowej, który regulował wydłużenie orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie uchylony 6 sierpnia 2023 r. Jednocześnie określono nowe okresy, do których orzeczenia te zachowują ważność, uzależniając ten okres od ważności posiadanych orzeczeń.

Orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, którego okres ważności:

  • upłynąłby do 31 grudnia 2020 r. – zachowuje ważność do 31 grudnia 2023 r.,
  • upłynąłby w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. – zachowuje ważność do 31 marca 2024 r.,
  • upłynąłby w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 5 sierpnia 2023 r. – zachowuje ważność do 30 września 2024 r.

– jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego ostatecznego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Zatem orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu, których termin ważności będzie upływał 6 sierpnia 2023 r. lub później, nie będą już wydłużane. Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego nie wpływa więc na ważność orzeczeń o niepełnosprawności. Oznacza to, że osoby posiadające orzeczenia z tym terminem ważności muszą wystąpić o wydanie nowych dokumentów potwierdzających niepełnosprawność lub jej stopień.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Podatek od spadków i darowizn – nowe kwoty wolne i skale podatkowe

Od 1 lipca 2023 r. nastąpiły istotne zmiany przepisów w zakresie podatku od spadków i darowizn wprowadzone ustawą z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1059) oraz rozporządzeniem Ministra Finansów z 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. z 2023 r. poz. 1226).

Zmiany w tej materii dotyczą kwot wolnych od podatku i progów wyłączenia z opodatkowania dla nabywców z określonych grup.

Zasady opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn (w tym przede wszystkim wyłączenia od opodatkowania i zwolnienia z opodatkowania) zależą w dużej mierze od odpowiedniej relacji między obdarowanym i darczyńcą (spadkobiercą i spadkodawcą). Ważne jest zaliczenie do danej grupy podatkowej.

Do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Do grupy II zalicza zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Pozostałe podmioty niewykazujące ww. związków i relacji rodzinnych należą do grupy III.

Kwoty wolne od podatku (kwoty czystej wartości nabytych rzeczy
i praw majątkowych niepodlegające opodatkowaniu)

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, do 30 czerwca 2023 r. opodatkowaniu podlegało nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

  • 10 434 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
  • 7 878 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
  • 5 308 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Od 1 lipca 2023 r. ww. kwoty istotnie wzrosły. Opodatkowaniu podlega obecnie nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej odpowiednio:

  • 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
  • 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
  • 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Skale podatkowe w podatku od spadków i darowizn

Rozporządzenie wprowadza również zmiany polegające na przeliczeniu w stopniu odpowiadającym wzrostowi cen przedziałów nadwyżki kwot wartości rzeczy i praw majątkowych podlegających opodatkowaniu, określonych w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (skale podatkowych).

I tak od 30 czerwca 2023 r. skale podatkowe, o których mowa w art 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynoszą:

Kwoty pieniędzy lub kwoty wartości innych rzeczy zwolnione od podatku od spadków i darowizn w przypadku darowizny na cele mieszkaniowe

Od 30 czerwca 2023 r. zgodnie z rozporządzeniem kwoty zwolnione z podatku w przypadku nabycia w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami określone w art 4 ust 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn zostały ustalone w wysokości nieprzekraczającej:

a) 11 095 zł – od jednego darczyńcy,

b) 22 189 zł – od wielu darczyńców łącznie. 

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Mały ZUS Plus wydłużony o 12 miesięcy

26 maja 2023 r. Sejm uchwalił ustawę o świadczeniu wspierającym, która wprowadza również korzystne dla przedsiębiorców zmiany w uldze mały ZUS plus. Przedsiębiorcy korzystający w 2023 r. z tej ulgi będą mogli z niej skorzystać o 12 miesięcy dłużej (a więc nie przez 36 miesięcy tylko przez 48). Nowe przepisy w tym zakresie mają obowiązywać od 1 sierpnia 2023 r.

Zaproponowane zmiany dotyczą grupy przedsiębiorców o stosunkowo niskich dochodach, szczególnie wrażliwych na obecną sytuację ekonomiczno-gospodarczą, w tym odczuwalne i dotkliwe skutki związane m.in. z pandemią czy wojną na Ukrainie.

Zasady korzystania z ulgi mały ZUS plus

Mały ZUS plus to skrótowe określenie na możliwość opłacania obniżonych składek ZUS przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.

Przepisy wprowadzające to rozwiązanie weszły w życie w lutym 2020 r. i umożliwiły najmniejszym przedsiębiorcom rezygnację z ryczałtowych składek ZUS oraz opłacanie składek w wysokości zmiennej, uzależnionej od wartości osiąganych dochodów.

Rezygnacja z wysokich składek i przejście na niskie składki ZUS od dochodu możliwe jest po spełnieniu kilku warunków. Podstawowym warunkiem jest spełnienie kryterium przychodowego. Przychody firmy osiągnięte w roku poprzednim nie mogą bowiem przekraczać kwoty 120 tys. zł.

W ramach ulgi mały ZUS plus podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok. Nie może być też niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku.

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami przedsiębiorcy mogą korzystać z tej ulgi maksymalnie przez 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat) prowadzenia firmy.

Oznacza to, że przedsiębiorca może opłacać składki ZUS od dochodu przez okres 3 lat, po czym traci prawo do korzystania z tego przywileju i zobligowany jest – przez okres kolejnych dwóch lat – do opłacania składek w normalnej wysokości. Ponowne uzależnienie składek ZUS od dochodu może nastąpić dopiero po upływie tych kolejnych 2 lat.

Przepisy wprowadzające Mały ZUS Plus weszły w życie w lutym 2020 r. Wspomniane 36 miesięcy minęło zatem w lutym 2023 r. Oznacza to, że osoby, które zaczęły korzystać z tej preferencji od samego początku obowiązywania przepisów, w tym roku utraciły na dwa lata możliwość opłacania składek ZUS od dochodu i tym samym zmuszone zostały do opłacania wysokich składek w standardowej wysokości.

Kto może skorzystać z dodatkowych 12 miesięcy Małego ZUS Plus?

Nowelizacja ustawy nie wprowadza zmiany w istniejącym już przepisie o 36-miesięcznym limicie. Do ustawy dodany został jedynie nowy przepis, który wydłuża o 12 miesięcy możliwość opłacania niższych składek dla wszystkich tych osób, które obecnie korzystają z tego rozwiązania (pkt.1) lub utracą prawo do korzystania z niego w 2023 r. (pkt.2).

  1. Przedsiębiorcy, którzy korzystają w trakcie 2023 r. z Małego ZUS Plus i których przychód w roku poprzedzającym nie przekroczył 120 tys. zł, będą mogli dłużej opłacać niższe składki ZUS dodatkowo przez kolejny rok przy spełnieniu wymaganych warunków.
  2. Wydłużenie o rok okresu opłacania obniżonych składek obejmie również wszystkich tych, którzy już utracili prawo do ich opłacania. Prawo do dodatkowych 12 miesięcy ulgi uzyskają zatem np. Ci przedsiębiorcy, którzy Mały ZUS Plus wykorzystywali od lutego 2020 r. i musieli przejść na składki ryczałtowe w lutym 2023 r. Jeśli przedsiębiorca zakończył korzystanie z Małego ZUS-u Plus w 2023 r., ponieważ minęło już 36 miesięcy, ale nadal spełnia pozostałe warunki ustawowe, będzie mógł zgłosić się do ZUS od 1 sierpnia 2023.r do 31 grudnia 2023 r. Od kolejnego miesiąca ponownie będzie mógł opłacać składki w ramach tej ulgi. Jemu też przysługiwać będzie 12 dodatkowych miesięcy ulgi.
    Ta ostatnia grupa osób nie uzyska jednak wstecznie prawa do opłacania niższych składek za okres od lutego do lipca 2023 r. Dodatkowe 12 miesięcy ulgi uzyskają oni bowiem dopiero po złożeniu do ZUS nowego zgłoszenia do ubezpieczeń po dniu 1 sierpnia 2023 r. Dodatkowy rok ulgi przyznany zostanie od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonane zostanie takie zgłoszenie. Co istotne, nowe zgłoszenie złożone musi zostać w terminie do dnia 31 grudnia 2023 r.
    Przykładowo, jeśli przedsiębiorca w 2023 r. wykorzystał już przysługujące mu 36 miesięcy ulgi, to w sierpniu po spełnieniu warunków może ponownie zgłosić się z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia i od następnego miesiąca, tj. od września 2023 r. do sierpnia 2024 r. może ponownie korzystać z przysługującej mu ulgi mały ZUS plus.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Fundacje rodzinne

22 maja 2023 r. w życie weszły nowe przepisy dotyczące fundacji rodzinnej, która ma przede wszystkim ułatwiać procesy sukcesji w przedsiębiorstwach rodzinnych.

Zgodnie z przyjętymi założeniami, fundacja rodzinna ma być sposobem na zapobieganie dezintegracji majątku zgromadzonego przez firmy rodzinne w sytuacji śmierci albo emerytury ich założycieli lub właścicieli.

Oprócz realizacji celów związanych z sukcesją międzypokoleniową, fundacje rodzinne będą pełniły w obrocie gospodarczym także rolę narzędzia do inwestowania oraz reinwestowania środków. Będzie to możliwe z uwagi na korzystne zasady opodatkowania fundacji rodzinnych.

By fundacja rodzinna mogła pełnić swoją funkcję musi zostać wyposażona w określone składniki majątkowe. Zgodnie z art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej fundator (założyciel) wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, minimum 100 tys. zł. Na początku fundator wnosi majątek do fundacji rodzinnej na pokrycie funduszu założycielskiego, ale fundacja może być wyposażana w dodatkowe mienie także po pokryciu funduszu założycielskiego.

Przykładowo do fundacji rodzinnej można wnieść: nieruchomości, środki pieniężne, udziały i akcje, a także majątek prywatny: domy wakacyjne, samochód, jacht, kolekcje sztuki.

Zwolnienia podatkowe przewidziane dla fundacji rodzinnej

Wnoszenie składników majątkowych nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym CIT/PIT na moment wyposażania fundacji rodzinnej w te składniki majątkowe. Niezależnie od wartości rynkowej takich składników oraz poniesionych przez wnoszącego kosztów nie powstanie obowiązek podatkowy.

Fundacja rodzinna a inne podatki

Zwolnienie podmiotowe dla fundacji rodzinnych przewidziano wyłącznie na gruncie podatku dochodowego. Fundacje te mogą być podatnikami innych podatków, np. podatku od towarów i usług (VAT) oraz od czynności cywilnoprawnych (PCC) na zasadach ogólnych.

Funkcjonowanie fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna ma za zadanie wspierać wielopokoleniową sukcesję, a jednocześnie dążyć do akumulacji kapitału. W ramach funkcjonowania fundacja rodzina może pokrywać koszty utrzymania, kształcenia czy leczenia beneficjentów.

Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą

W art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej przewidziano katalog dozwolonej działalności gospodarczej (w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców) fundacji rodzinnej. Obejmuje on:

a) zbywanie mienia, o ile nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

b) najem, dzierżawę, udostępnianie mienia do korzystania na innej podstawie;

c) uczestnictwo w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach i podobnych podmiotach;

d) nabywanie i zbywanie papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i podobnych praw;

e) udzielanie pożyczek określonym podmiotom powiązanym (spółkom kapitałowym, w którym fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje; spółkom osobowym, w których fundacja uczestniczy jako wspólnik; beneficjentom);

f) obrót zagranicznymi środkami płatniczymi w celu dokonywania płatności;

g) prowadzenie gospodarstwa rolnego;

h) gospodarkę leśną.

Przychody wygenerowane w ramach działalności z powyższego katalogu korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych. Stwarza to możliwości w zakresie inwestowania oraz reinwestowania środków. Przykładowo, fundacja rodzinna nabywa nieruchomość, którą następnie przez określony czas wynajmuje. Następnie zbywa ją, a za uzyskane środki kupuje inną – również na wynajem. Wszystkie te zdarzenia będą neutralne pod kątem CIT (przy założeniu, że zbywanie mienia nie nastąpiło wyłącznie w celu dalszego zbycia).

Analogicznie, neutralne podatkowo będzie zbycie przez fundację rodzinną udziałów lub akcji posiadanych w spółkach kapitałowych. Stwarza to więc szanse na neutralną sprzedaż części/całości biznesu, a następnie reinwestycję środków.

Gdy fundacja rodzinna będzie prowadzić działalność inną niż wymieniona powyżej, zwolnienie podatkowe nie znajdzie zastosowania. Przychód z takiej działalności zostanie opodatkowany stawką 25 proc.

Wypłata świadczeń na rzecz beneficjentów

W trakcie funkcjonowania fundacji rodzinnej nastąpić może wypłata świadczeń na rzecz beneficjentów.

Konsekwencje podatkowe wypłaty świadczenia – CIT – w momencie przekazania świadczenia na rzecz danej osoby (beneficjenta) na poziomie fundacji rodzinnej powstaje przychód opodatkowany 15-proc. stawką CIT, odpowiadający wartości tego świadczenia.

Konsekwencje podatkowe wypłaty świadczenia – PIT – co do zasady świadczenie na rzecz beneficjenta jest opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych według stawki 15-proc. i kwalifikowane jako przychód z innych źródeł.

Przewidziano jednak zwolnienie z opodatkowania dla beneficjentów należących do tzw. zerowej grupy w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. dla małżonka, zstępnych, wstępnych, rodzeństwa, pasierba, ojczyma, macochy).

Likwidacja fundacji rodzinnej

Konsekwencje podatkowe wydania mienia po likwidacji fundacji rodzinnej – CIT – fundacja rodzinna będzie mogła być rozwiązana lub zlikwidowana w przypadkach określonych w rozdziale 11 ustawy o fundacji rodzinnej. Likwidacja fundacji może być kosztowna pod względem podatkowym. Konieczna będzie bowiem zapłata CIT od wartości rynkowej likwidowanego mienia. Możliwe będzie jedynie pomniejszenie przychodu o wartość podatkową mienia wniesionego, co w praktyce oznacza zestawienie wartości rynkowej mienia z dnia likwidacji z wartością historyczną (często może pojawić się tu duża różnica w wartości). Do opodatkowania mienia znajdzie zastosowanie wspomniana powyżej 15-proc. stawka CIT.

Konsekwencje podatkowe wydania mienia po likwidacji fundacji rodzinnej – PIT – przy wydaniu mienia zastosowanie znajdą reguły analogiczne jak przy wypłacie świadczenia. Oznacza to, że osoba, która otrzyma mienie zapłaci 15-proc. PIT. Alternatywnie, osoby należące do grupy zerowej mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego. Na poziomie podatku dochodowego od osób fizycznych podstawę opodatkowania będzie stanowić wartość otrzymanego mienia, bez możliwości pomniejszenia o koszty uzyskania przychodu.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Umowy o pracę – zmiana zasad zawierania umów na okres próbny i rozwiązywania umów na czas określony

Od 26 kwietnia 2023 r. obowiązują znaczące zmiany w Kodeksie pracy dotyczące umów o pracę na okres próbny i na czas określony.

Zmiany w umowach na okres próbny

Zgodnie z nowymi przepisami umowę o pracę na okres próbny nadal można zawrzeć co do zasady na okres nieprzekraczający 3 miesięcy, jednak z pewnymi wyjątkami:

  1. pracownik i pracodawca mogą uzgodnić w umowie, że przedłuża się ją o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli wystąpią takie nieobecności. Skutkiem uzgodnienia jest to, że faktycznie cały 3-miesięczny okres próbny będzie mógł służyć wypróbowaniu pracownika (tj. z wyłączeniem wszystkich nieobecności w pracy).
  2. w przypadku zamiaru zawarcia po umowie o pracę na okres próbny umowy o pracę na czas określony krótszy niż 12 miesięcy – okres próbny musi być krótszy, tj. umowę na okres próbny można zawrzeć na okres nieprzekraczający:
    a) 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
    b) 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
  3. pracownik i pracodawca mogą jednokrotnie wydłużyć w tej umowie ww. okresy, nie więcej jednak niż o 1 miesiąc, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy. W wyniku tego umowę na okres próbny można zawrzeć na okres nieprzekraczający:
    a) 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia po niej umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
    b) 3 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia po niej umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
    Przepisy nie doprecyzowują, jakie rodzaje prac uzasadniają takie wydłużenie okresu próbnego – decydować więc przede wszystkim wola stron w tym zakresie.
  4. ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie dopuszczalne tylko jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy. Nie będzie natomiast już dopuszczalne ponowne zawarcie umowy na okres próbny, jeżeli pracownik miałby być wypróbowywany ponownie do takiej samej pracy, jaką już wcześniej wykonywał u tego pracodawcy.
  5. w przypadku umowy o pracę na okres próbny dodatkowo trzeba w niej zawrzeć:
    a) czas jej trwania lub dzień zakończenia umowy,
    b) gdy strony tak uzgodnią – postanowienie o przedłużeniu umowy o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli wystąpią takie nieobecności,
    c) okres, na jaki strony mają zamiar zawrzeć po umowie na okres próbny umowę o pracę na czas określony – w przypadku zamiaru zawarcia takiej umowy na okres krótszy niż 12 miesięcy,
    d) gdy strony tak uzgodnią – postanowienie o wydłużeniu umowy na okres próbny maksymalnie o 1 miesiąc w przypadku zamiaru zawarcia po tej umowie umowy na czas określony krótszy niż 12 miesięcy, jeżeli rodzaj pracy uzasadnia takie wydłużenie.

Wypowiadanie umów na czas określony

Obowiązujące od  26 kwietnia 2023 r. zmiany zbliżają umowy o pracę na czas określony do umów o pracę na czas nieokreślony.

  1. po zmianach przepisów także w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony musi być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie tej umowy (art. 30 § 4 Kodeksu pracy).
  2. jeżeli pracownik zatrudniony na podstawie takiej umowy o pracę jest reprezentowany przez zakładową organizację związkową, to o zamiarze wypowiedzenia mu tego rodzaju umowy o pracę pracodawca ma obowiązek zawiadomić na piśmie taką organizację, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy.
  3. pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę na czas określony, który otrzymał od pracodawcy nieuzasadnione lub naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę, przysługują przed sądem pracy takie same roszczenia jak pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Oznacza to, że sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – będzie orzekał o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Tylko jeżeli przed wydaniem orzeczenia upłynął termin, do którego umowa o pracę zawarta na czas określony miała trwać, lub jeżeli przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu, takiemu pracownikowi będzie przysługiwało wyłącznie odszkodowanie.

Do umów o pracę na czas określony trwających w dniu wejścia w życie omawianej nowelizacji, czyli 26 kwietnia 2023 r. które przed tym dniem zostały wypowiedziane, stosuje się przepisy dotychczasowe. Także do postępowań dotyczących odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony stosuje się przepisy dotychczasowe, jeżeli umowy te zostały wypowiedziane przed dniem wejścia w życie tej ustawy.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej przez przedsiębiorców

Do 22 maja 2023 r. część osób prowadzących pozarolniczą działalność musi złożyć dokumenty ZUS DRA lub ZUS RCA za kwiecień 2023 r., uwzględniając w nich roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 r.

W odniesieniu do trzech grup przedsiębiorców będących podatnikami podatku dochodowego i stosujących:

  1. opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej skalą podatkową (stawka 12% i 32%,
  2. opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej 19% podatkiem linowym,
  3. opodatkowanie przychodów działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,

– wprowadzona została zasada rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Rozliczenie pozwala ustalić kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne należnej za dany rok na podstawie przychodów/dochodów w nim osiągniętych.

Oznacza to, że ci przedsiębiorcy, którzy w trakcie 2022 r. składki na ubezpieczenie zdrowotne obliczali co miesiąc od miesięcznej podstawy wymiaru, po zakończeniu roku kalendarzowego albo składkowego powinni ustalić dodatkowo wysokość rocznej składki zdrowotnej od rocznej podstawy jej wymiaru.

Należy ustalić czy kwota rocznej składki zdrowotnej różni się od sumy składek na ubezpieczenie zdrowotne wykazanych w dokumentach rozliczeniowych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego lub składkowego.

W sytuacji gdy powstanie różnica, dalsze działanie płatnika zależy od tego, czy suma składek za dany rok kalendarzowy jest niższa, czy wyższa od podstawy.

1. Jeśli składka za poszczególne miesiące jest niższa niż roczna kwota składki ustalona od rocznej podstawy, należy dopłacić różnicę.

Kwotę dopłaty składki wykazuje się w dokumentach rozliczeniowych składanych za kwiecień następnego roku w części dotyczącej rozliczenia rocznego. Dokumenty rozliczeniowe za kwiecień należy przekazać do ZUS najpóźniej do 22 maja 2023 r.

Oprócz bieżącej składki za kwiecień 2023 r. płatnik powinien w tym samym terminie dopłacić również ewentualną różnicę. Wynika to z art. 81 ust. 2l ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym dopłata wynikająca z rocznego rozliczenia następuje w terminie płatności składek za miesiąc, w którym ma miejsce rozliczenie roczne składki zdrowotnej.

Termin ten dotyczy podatników:

  • kontynuujących prowadzenie działalności w 2023 r.,
  • którzy zlikwidowali działalność w trakcie 2022 r. oraz
  • którzy zawiesili działalność w trakcie 2022 r. (bez względu na to, czy w 2023 r. działalność została wznowiona).

Obowiązek dopłaty składek zdrowotnych wynikający z rocznego rozliczenia nie powoduje naliczenia odsetek podatkowych – bez względu na to, jaka forma opodatkowania była stosowana w roku poprzednim (zmiana podatku liniowego albo ryczałtu na skalę podatkową poprzez złożenie zeznania PIT-36).

2. Jeśli składka za poszczególne miesiące jest wyższa niż roczna kwota składki ustalona od rocznej podstawy, płatnik ma prawo do zwrotu nadpłaty.

Wniosek o zwrot nadpłaty należy złożyć najpóźniej do 1 czerwca 2023 r.

Jeżeli z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej będzie wynikać nadpłata składek, to zostanie ona zwrócona podatnikowi pod warunkiem, że będą spełnione dwa kryteria:

  1. podatnik nie ma zaległości na koncie płatnika składek z tytułu składek pobieranych przez ZUS lub zaległości z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do zwrotu, których został zobowiązany płatnik składek;
  2. podatnik złoży wniosek o zwrot nadpłaty w odpowiednim terminie, tj. w terminie miesiąca od terminu na złożenie zeznania podatkowego.

Wniosek składany jest wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez ZUS.

Nadpłata za 2022 r. zostanie zwrócona przez ZUS najpóźniej 1 sierpnia 2023 r. pod warunkiem, że zostało spełnione pierwsze z kryteriów, a więc podatnik nie ma zaległości w ZUS-ie. Jeżeli zaległości takie wystąpią, to zwrot w pierwszej kolejności zaliczony zostanie na spłatę zadłużenia.

W przypadku gdy płatnik nie ma zaległości, ale nie złoży wniosku o zwrot nadpłaty, będzie ona podlegała rozliczeniu na koncie płatnika do końca roku, w którym upływa termin na złożenie zeznania.

Ewa Stolarczyk, ABAK S.A.